دانلود نمودار نام پرده‌های تار و سه‌تار در کوکهای مختلف آرین عطایی زیر نظر نیما فریدونی و ثامر پرتو
در سه‌تار سیم نخست همواره با نام نت دو شناخته می شود حتی اگر نیم پرده تا دو پرده پایین تر کوک شود. به عنوان مثال اگر سیم اول را با تیونر برابر با نت لا کوک کرده باشیم آن را لا نمی نامیم و در نت نویسی آن را دو در نظر می گیریم. سیم دوم سه‌تار یا همان سیم زرد نیز می تواند سل یا فا یا به ندرت می کوک شود و سیم بم و هنگام هم دو یا ر یا می یا فا یا می کرن یا سی بمل کوک می شود. البته امکان کوکهای دیگر هم وجود دارد. ولی می توان گفت پرکاربردترین آنها اینهایی است که نام بردیم. با توجه به این مساله وقتی جناب آرین عطایی ( نوازنده ی سه‌تار – ساکن ملبورن استرالیا ) خواستند این نمودارها را تهیه کنند پیشنهاد کردم طبق این هشت کوک یا هشت نت به عنوان دست باز عمل نمایند. از زحمات ایشان که صبورانه و با دقت این امر را به پایان رسانده اند سپاسگزاری می نمایم. امیدوارم این نمودار برای نوازندگان سه‌تار و تار ( نوازندگان تار هم می توانند از این نمودار ها استفاده نمایند.) مفید باشد.
نیما فریدونی – دی ماه ۱۳۹۴ – تهران
یکی از کمبود هایی که همواره در حین فرا گرفتن و نوازندگی ساز سه‌تار حس می گردد، نبود یک نمودارِ جامع برای شناسایی نام پرده‌ها پس از تغییر کوک سیم ها است.
از عوامل اهمیت تسلط بر این مقوله می‌توان به این نکات اشاره نمود: ایجاد تنوع در کوک و نوازندگی و پیدایش صداهای جدید، درکِ بیشتر گستره ی آوایی ساز سه‌تار، تنوع در کوک و واخوان و انتقالِ آسان و سریع از یک کوک دستگاهی به کوکی دیگر.
بطوریکه در نمودار حاضر ملاحظه می گردد، به محض تغییر کوک هر یک از سیم‌های سه‌تار، پرده‌ها نیز به نُت دیگری تغییر نام خواهند یافت، که مطابق آن می‌توان به سهولت پرده های تغییر یافته را پس از تغییر کوک، شناسایی و به کار گرفت.
لازم به یادآوری است که در این نمودار، برای جلوگیری از شلوغ شدن، تنها ۸ کوک اصلی و رایج (دو، سُل، فا، رِ، می، می کُرُن، سی و سی بِمُل) برای سیم ها در نظر گرفته شده است، که می توان گفت در ۹۵ درصد مواقع در نوازندگی سه‌تار، از همین کوک ها استفاده می شود. همچنین ۴ کوک سمت راست ( دو، سُل، فا، رِ) از سایر کوک ها بسیار پرکاربردتر هستند و پیشنهاد می گردد که هر نوازنده، آنها را ازبَر نماید.
• در این نمودار به جهت اختصار، به جای قراردادن علامت بکار در کنار هر نت و به جهت راحتی در مرور هر کوک، تنها از نام خود آن نت به صورت ضخیم تر استفاده شده است. مثلاً :
• گاهی در نت نویسی از علامت استفاده می شود که به معنی اجرای سُری نت قبلیست، مثلا (سُل بِمل کُرن) یعنی نت سُل یک بار بمُل و سپس کُرن شود که همان فا سُری است:
• نت پرده ی شماره هجدهم همواره همانند نُتی است که سیم با آن کوک شده است.
