کتاب اصناف تصنیف | امین هراتی | انتشارات خنیاگر
نام کتاب: اصناف تصنیف؛ پژوهشی تاریخی– تحلیلی در باب فرم‌های موسیقی ایرانی– اسلامی از قرن سوم تا قرن چهاردهم
ناشر: خنیاگر
نويسنده: امین (ابوالفضل) هراتی
ویراستار ادبی: شهاب منا
نوع جلد: شومیز
نوبت چاپ: اول
سال چاپ: ۱۴۰۱
گروه اصلي: موسیقی
گروه فرعي: فرم
مقدّمه
فرم
تحلیل واژه‌شناختی لغت تصنیف
سابقۀ کاربرد لغت تصنیف در قاموس‌های عربی
سابقۀ کاربرد لغت تصنیف در واژه‌نامه‌ها و فرهنگ‌های فارسی
کاربرد لغت تصنیف در آثار مکتوب ادب فارسی در سده‌های نخست پس از اسلام
رابطۀ واژگان تألیف و تصنیف
شرح برخی اصطلاحات مرتبط با اصناف تصنیف
نثر و نظم نغمات
ترنّم و تحریر
اصابع ستّه (شش‌گانه) و طریقۀ قدیم
اهمّ وجوه مختصات و تمایز اصناف تصنیف در رسالات
اجزا و ارکان تصنیف
سرخانه
صوت یا صوت‌الوسط یا بیت‌الوسط یا میان‌خانه
تشییعه یا بازگشت یا بازگو
مستزاد
اعاده
برگردان یا ذیل
نقش
خانه یا بیت
سربند
لازمه
تصنیفی از عبدالقادر مراغی
تمهیدات مُدال (مایگی)
تمهیدات ریتمیک- متریک (ایقاعی/اصولی)
قواعد دخول در تصنیف
واریاسیون‌های ریتمیک- متریک
سخنی کوتاه پیش از بررسی رسالات
رسالات
1) قابوس‌نامه (تاریخ تألیف 457-462ق)
2) مجمل‌الحکمة (تاریخ ترجمه پیش از 667ق)
3) بخش موسیقی جامع العلوم (تاریخ تألیف 574-575ق)
آثار صفی‌الدّین ارموی
4) کتاب الأدوار فی الموسیقی
5) الرسالة الشرفیة (تاریخ نگارش حدود 666ق)
6) بخش موسیقی اشجار و اثمار (تاریخ تألیف حدود 688ق)
7) بخش موسیقی دُرَّةُالتّاج لغرّةالدّباج (تألیف پس از 695ق)
8) ترجمه و شرح ادوار (تاریخ تألیف دوم محرّم 746ق)
9) نفائس الفنون فی عرایس العیون (تاریخ تألیف 744-753ق)
10) کنز التُّحَف (تاریخ تألیف 741-764ق)
11) خلاصةالافکار فی معرفةالادوار (تاریخ تألیف 757-776ق)
12) شرح مبارکشاه بخاری بر ادوار ارموی (تاریخ تألیف 777ق)
13، 14، 15 و 16) آثار عبدالقادر مراغی (د 838ق)
اصناف تصنیف در آثار مراغی
ارتباط ادوار ایقاعی با اصناف تصنیف در رسالات مراغی
17) رسالۀ موسیقی جامی
18) نقاوةالأدوار (تاریخ تألیف حدود 855-886ق)
19) مقدّمةالاصول (تألیف پیش از 888ق)
20) رساله در موسیقی (تاریخ تألیف 888ق)
21) مقاصدالأدوار (تاریخ تألیف 886-918ق)
22) رساله موسیقی نجم‌الدین کوکبی
23) رسالۀ علم موسیقی
24) رساله‌ای در موسیقی (پیش از 1020ق)
25) در بیان علم موسیقی و دانستن شعبات او (احتمالاً نیمۀ اول قرن یازدهم)
26) بهجت‌الرّوح (تاریخ تألیف: پیش از 1036ق)
27) زمزمۀ وحدت (نیمۀ اول قرن یازدهم)
28) رساله کرامیّه (تاریخ تألیف: پیش از 1046ق)
29) رساله موسیقی آقامؤمن مصنّف (تاریخ تألیف: 1052-1076ق)
30) رساله موسیقی گمنام (تألیف حدوداً نیمۀ دوم قرن یازدهم)
31) بخش موسیقی تحفةالهند (تألیف: احتمالاً پیش از 1086ق)
32) رساله در فنّ موسیقی (تاریخ تألیف: 1068-1118ق)
33) رساله موسیقی امیرخان گرجی (تاریخ تألیف: 1108ق)
34) رسالۀ در علم موسیقی (تاریخ تألیف: اواخر صفویه و تقریباً مقارن با رسالۀ امیرخان گرجی)
35) بخش موسیقی محیط‌التواریخ (تألیف حدود 1111ق)
36) بهجت‌القلوب و قوت‌الارواح
37) رساله در بیان چهار دستگاه اعظم
38) کلیات یوسفی (تاریخ تألیف 1212-1250ق)
39) رسالة وجیزة فی علم الموسیقی (پیش از 1294ق)
40) بحورالالحان (تألیف: حدود 1283ق؛ اصلاح مجدّد: 1332ق)
41) مجمع‌الادوار (تاریخ تألیف: 1317ق/ 1278ش)
42) رساله هفت دستگاه موسیقی ایرانی (تاریخ تألیف 1330ق)
43) ساز و آهنگ باستان
تصنیف‌نامه‌ها
1) تصنیف‌نامۀ نزهةالارواح فی تطریب‌الاشباح
2) تصنیف‌نامۀ ادوار سلطانی
3) تصنیف‌نامه‌ای در موسیقی هندی و ایرانی
4) رساله موسیقی آقامؤمن مصنّف (تألیف 1052-1076ق)
5) رساله موسیقی امیرخان گرجی (تاریخ تألیف: 1108ق)
6) تصنیف‌نامۀ جُنگ شعر و موسیقی
7) تصنیف‌نامۀ جُنگ ترانه‌ها و تصنیف‌های قاجار
چکیدۀ تحلیل رسالات
طریق یا طریقه یا طریقة/ پیشرو
صوت
نشید
بسیط
قول/ غزل
ترانه
نوبت مرتّب یا نوبت
هوایی
زخمه
نقش
عمل
ضربین
کلّ‌الضّروب
کلّ‌النّغم
کلّ‌الضّروب و النّغم یا کلیات
تصنیف
ریخته
سربند
کار
سجع یا مسجّع
دورساقی یا ورساقی
کارِ عمل یا کارعمل یا کار و عمل یا کار با عمل
برخی فرم‌های متفرّقه
سخن پایانی
منابع
فهرست اعلام
فهرست اصطلاحات
◽️
ناشناس –
کتاب مفیدی هست