کتاب تحلیل ردیف میرزا عبدالله داریوش طلایی انتشارات نی
براساس نتنویسی ردیف میرزا عبدالله با نمودارهای تشریحی
کتاب تحليل رديف اثر داريوش طلايي
کتاب «تحلیل ردیف» نوشتهی داریوش طلایی است. کتابی که پیش رودارید با نگاهی جدید و نو به نقد و بررسی ردیف موسیقی دستگاهی ایرانی پرداخته است. داریوش طلایی استاد و نوازندهی تار و سهتار و مدرس دانشگاه در زمینهی ردیف است. در بخشی از متن این کتاب میخوانید: « کتاب تحلیل ردیف به بررسی و توصیف گونههای مختلف انگارهها و جملات موسیقی کلاسیک ایرانی، خصائل ذاتیشان و نحوهی بهکارگیری، گسترش و دگردیسی آنها در قالب گوشهها، مقامها( شاهگوشهها)، آوازها و دستگاهها میپردازد – مجموعهای که ردیف نامیده میشود و شبکهای منسجم از عناصر یاد شده است. درواقع آنچه در این کتاب میآید، بخشی اساسی از پژوهشی است که نگارنده طی سالها به تحقیق آن همت گماشته است. پژوهشی که مقصود آن، در یک کلام، شناختن و شناساندن طبیعت واقعی موسیقی ایرانی بوده است… .» این کتاب را نشر «نی» منتشر کرده است.
تحلیل ردیف
این مقاله دربارهٔ کتابی از داریوش طلایی است است. برای مفهوم تحلیل ردیف، ردیف (موسیقی) را ببینید.
تحلیل ردیف
تحلیل ردیف: بر اساس نت نویسی ردیف میرزا عبدالله با نمودارهای تشریحی
نویسنده داریوش طلایی
ناشر نشر نی
محل نشر تهران
تاریخ نشر ۱۳۹۴
شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۵-۲
تعداد صفحات ۵۴۴
موضوع تئوری موسیقی، ردیف موسیقی ایرانی
تحلیل ردیف: بر اساس نت نویسی ردیف میرزا عبدالله با نمودارهای تشریحی کتابی است از داریوش طلایی، موسیقیدان و نوازندهٔ ایرانی در شرح و تحلیل ردیف موسیقی ایرانی. این کتاب در ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ برندهٔ جایزهٔ کتاب سال ایران شد.
نویسنده
داریوش طلایی، نوازندهٔ تار و سهتار و نظریهپرداز در زمینهٔ موسیقی سنتی ایرانی است. او که از هنرمندان سرشناس در حوزهٔ موسیقی ایرانی دانسته میشود، استاد موسیقی در پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.[۱] طلایی این کتاب را نقطه عطفی در زندگی هنری و علمی خود نامیدهاست.[۲]
محتوا
چهار دانگ اصلی موسیقی ایرانی، به روایت داریوش طلایی در کتاب تحلیل ردیف، از بالا به پایین شامل دانگ شور، دانگ چهارگاه، دانگ ماهور و دانگ نوا[۳] دربارهٔ این پرونده بشنوید راهنما·اطلاعات
کتاب تحلیل ردیف در سال ۱۳۹۴ توسط نشر نی منتشر شد و تا سال ۱۳۹۵ به چاپ سوم رسید.[۴] این کتاب شامل دو بخش کلی است: بخش نظری و تحلیل ردیف. در بخش نظری مباحثی چون «فواصل و نقش آنها در شکلدهی به بنیانهای مُدال»، «کارکرد درجات»، «معرفی دستگاهها و آوازها»، «ریتم»، «ملودی»، «آناتومی گوشه» و «دستگاه در اجرا» مطرح شدهاند. در بخش دوم نیز دستگاهها و آوازهای اصلی موسیقی ایرانی شامل دستگاه شور، آواز بیات کرد، آواز دشتی، آواز بیات ترک، آواز ابوعطا، آواز افشاری، دستگاه سهگاه، دستگاه نوا، دستگاه همایون، آواز بیات اصفهان، دستگاه چهارگاه، دستگاه ماهور و دستگاه راست پنجگاه تحلیل شدهاند.[۵]
در تحلیل فواصل موسیقی ایرانی، این کتاب دانگهایی به طول یک چهارم درست تعریف میکند که عبارتند از دانگ شور (S)، دانگ چهارگاه (C)، دانگ ماهور (M) و دانگ نوا (N). با چسباندن این دانگها از انتها به یکدیگر، یا با چسباندنشان به کمک یک فاصلهٔ یک پردهای در بینشان، و یا با کمک چسباندن بخشی از یک دانگ به بخشی یا همهٔ یک دانگ دیگر، طلایی تمام دستگاهها و گوشههای موسیقی ایرانی را قابل دستیابی میداند.[۶] برای نمونه دستگاه نوا از چسباندن دانگ شور به دانگ نوا به دست میآید (S + N) و دستگاه همایون از چسباندن دانگ شور به دانگ چهارگاه (S + C).[۷] طلایی همچنین فاصلهٔ سوم را (که به صورت سوم کوچک، سوم بزرگ و سوم خنثی دیده میشود) رکنی مهم در تعریف این دانگها میداند به آن «فاصلهٔ شخصیتبخش» میگوید.[۸]
نقد
منتقدان از این کتاب به خوبی یاد کردهاند و گفتهاند که «ذهن نسل امروزین موسیقیدانان را به افقهای تازهای باز میکند»[۹] و ردیف موسیقی ایران را «با روشی نو» بررسی میکند.[۱۰] همچنین علیاکبر شکارچی در واکنش به انتخاب این کتاب به عنوان کتاب سال ایران، در مطلبی داریوش طلایی را «سروی بلند در عرصهٔ تئوری موسیقی ایران» نامید.[۱۱]
یکی از دیدگاههای طلایی که در این کتاب نیز منعکس شده و مورد توجه منتقدان هم قرار گرفته، شناسایی چهار دانگ اصلی است که با آن میتوان تمام دستگاههای موسیقی ایرانی را ایجاد کرد.[۱۲] این تئوری را طلایی پیش از این، در کتاب «نگرشی نو به تئوری موسیقی ایران» نیز مطرح کرده بود.[۱۳] علیاکبر شکارچی از این نظریه به عنوان «دربی جدید برای فهم تئوری موسیقی دستگاهی» یاد میکند.[۱۴] مجید کیانی نیز، که خود به تحلیل ردیف در چارچوب متون گذشته همچون آثار صفیالدین ارموی علاقه دارد، کتاب را از این جهت که تلاش نمیکند دستگاههای موسیقی را در چارچوب گام بگنجاند و آنها را با استفاده از دانگها تحلیل میکند، ستود.[۱۵]
این کتاب در ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ برندهٔ جایزهٔ کتاب سال ایران شد.[۱۶] کسب جایزهٔ کتاب سال ایران برای این کتاب، توجه منتقدان از جمله ابوالحسن مختاباد را برانگیخت، هم از این جهت که در جایزهٔ کتاب سال خانهٔ موسیقی در همان سال، این کتاب حتی به مرحلهٔ نهایی هم راه نیافته بود، و هم از این رو که جایزهٔ کتاب سال ایران ندرتاً به کتابهای حوزهٔ موسیقی تعلق گرفتهاست. به عقیدهٔ مختاباد این جایزه نشان میداد که دستاندرکاران جایزهٔ کتاب سال ایران، برخلاف خانهٔ موسیقی، «اهمیت این کتاب را دریافتند».[۱۷]
تعداد صفحات: ۵۵۲
نوبت چاپ: ۴
قطع: وزیری
جلد: گالینگور
اثر برگزیده در سیوچهارمین دورهی کتاب سال ۱۳۹۵
در حوزهی موسیقی
در موسیقی ایرانی کارگانی متشکل از گوشهها، آوازها و دستگاهها که شامل مجموعهای از ملودیهاست ردیف نامیده میشود و استادان موسیقی ایرانی از دیرباز برای حفظ و آموزش موسیقی ایرانی آن را به کار بردهاند. این کارگان در اصل به صورت شفاهی، با سلیقهها و در شکلها و اندازههای متنوع تدریس میشده است. این شیوهی تدریس به «روش آموزش سینه به سینه» معروف است. به تدریج و خصوصاً از زمان ثبت نوشتاری و صوتی موسیقی در ایران، ردیف شکل تثبیت شدهتری یافت و بعضی از کاملترین روایتهای آن به نام راویانش شناخته شدند.
این کتاب با روشی نو و یگانه ردیف میرزا عبدالله، یکی از معتبرترین روایتهای ردیف موسیقی ایرانی و در عین حال رایجترین آنها، را تحلیل و بررسی میکند. ویژگی این روش نگاه به ردیف موسیقی دستگاهی ایران به مثابه یک زبان موسیقایی خاص است. مؤلف با تدوین نقشهای عینی از ردیف، به بررسی آن از زوایای مختلف میپردازد و در نهایت ارائهی دستور زبان خاصی را برای موسیقی ایرانی مد نظر دارد.
کتاب «تحلیل ردیف» استاد داریوش طلایی، کتاب برتر سال شد
پنجشنبه, 5 اسفند 1395
به گزارش روابطعمومی دانشگاه تهران، در سی و چهارمین دوره جایزه کتاب سال کشور که سه شنبه ۱۹ بهمنماه با حضور رئیس جمهور در تالار وحدت برگزار شد، کتاب «تحلیل ردیف: بر اساس نتنویسی ردیف میرزا عبدالله با نموداری تشریحی» تألیف داریوش طلایی، عضو هیأت علمی گروه موسیقی پردیس هنرهای زیبا، برگزیده شد.
در این اثر با روشی نو ردیف میرزا عبدالله، یکی از معتبرترین روایتهای ردیف موسیقی ایرانی و در عین حال رایجترین آنها تحلیل و بررسی شده است. این در حالی است که ویژگی این روش نگاه به ردیف موسیقی دستگاهی ایران به مثابه یک زبان موسیقایی خاص است که داریوش طلایی با تدوین نقشهای عینی از ردیف، به بررسی آن از زوایای مختلف میپردازد و در نهایت ارائه دستور زبان خاصی را برای موسیقی ایرانی مد نظر قرار میدهد.
در بخشی از متن این کتاب میخوانید: «کتاب تحلیل ردیف به بررسی و توصیف گونههای مختلف انگارهها و جملات موسیقی کلاسیک ایرانی، خصائل ذاتیشان و نحوه بهکارگیری، گسترش و دگردیسی آنها در قالب گوشهها، مقامها (شاهگوشهها)، آوازها و دستگاهها میپردازد – مجموعهای که ردیف نامیده میشود و شبکهای منسجم از عناصر یاد شده است. درواقع آنچه در این کتاب میآید، بخشی اساسی از پژوهشی است که نگارنده طی سالها به تحقیق آن همت گماشته است. پژوهشی که مقصود آن، در یک کلام، شناختن و شناساندن طبیعت واقعی موسیقی ایرانی بوده است….» این کتاب را نشر «نی» منتشر کرده است.
داریوش طلایی از جمله هنرمندان سرشناس حوزه موسیقی ایرانی است. «ردیف میرزا عبدالله»، «تک نوازی سه تار»، «سایه روشن»، «چهارگاه»، «شب وصل»، «دود عود»، «ساز و آواز»، «کنسرتی دیگر»، «ردیفسازی و آوازی به همراه رضوی سروستانی»، «جنگ و صلح تار»، «دلگشا»، «جلوه گل» آثار موسیقایی و «تحلیل ردیف: براساس نتنویسی ردیف میرزاعبدالله با نموداری تشریحی»، «نگرشی نو به تئوری موسیقی ایران»، «ردیف میرزا عبدالله – نت نویسی آموزشی و تحلیلی»، «۲۳ قطعه از پیش درآمدها و رنگهای علیاکبر شهنازی» از آثار تألیفی استاد داریوش طلایی در عرصه موسیقی است.
فهرست:
دیدگاه نظری
فواصل و نقش آنها در شکل دهی به بنیانهای مدال
چهارم و دانگ
دودانگی دو تتراکورد پیوسته
پنجم هشتم یا اکتاو
سوم فاصله شخصیت بخش
فاصله دوم نغمات همجوار
ششم و هفتم
فواصل در عمل
فواصل در تئوری
کارکرد(فونکسیون)درجات
نت شاهد
نت ایست
نت متغیر
معرفی دستگاه ها و آوازها
اشل های گسترده و کارکرد تمامی نوزاد در دستگاه ها و آوازها
پدید آمدن مد
فرم جمله بندی و ارتباط آن با قالب های شعری
ریتم
ریتم آواز
ریتم ضربی
ملودی
و جنس ملودی ها
تحریر
شعر
آواز
آناتومی گوشه
آغازین
معرف
گسترشی
تکمیلی
پایانی
ختم
دستگاه در اجرا
معرفی علائم و توضیحاتی چند در مورد این شیوه نت نویسی
ضربی آواز و مفهوم کشش زمان
انواع اشاره
انواع مضراب
علامت تغییر دهنده
تکرارها
کوک سه تار و تار
دسته بندی به روایت تصویر
انگشت گذاری به روش ردیف نوازی
انگشت گذاری به روش قدیم
تحلیل ردیف با نمودارهای تشریحی
فهرست دستگاه ها آواز ها و گوشه ها
درآمد پنجه شعری
کرشمه رهاب
اوج ملانازی
نغمه اول نغمه دوم
زیرکش سلمک
سلمک
گلریز
مجلس افروز
عزال صفا بزرگ کوچک دوبیتی
سارا قجر حزین
شور پایین دسته
رهاب
چهار گوشه
مقدمه گریلی
رضوی شهناز مقدمه قرچه
قرچه
گریلی
گریلی شستی رنگ هشتری
رنگ شهر آشوب رنگ ضرب اصول
آواز بیات کرد
درآمد اول درآمد دوم
بسته نگار
حاجی حسنی
درآمد سوم درآمد چهارم
آواز دشتی
درآمد اوج بیدگانی
حاجیانی
غم انگیز گیلکی
آواز بیات ترک
درآمد اول دوگاه
درآمد دوم درآمد سوم
حاجی حسنی
بسته نگار
زنگوله خسروانی
نغمه
شکسته مهربانی جامه دران
مهدی ضرابی
روح الارواح قطار
فیلی
آواز ابوعطا
رامکلی
درآمد سیخی حجاز
بسته نگار چهارپاره گبری
آواز افشاری
درامد بسته نگار عراق قرایی
دستگاه سه گاه
چهار مضراب
درامد نغمه کرشمه کرشمه با مویه
زنگ شتر زابل بسته نگار مویه مخالف
حاجی حسنی بسته نگار مغلوب نغمه حزین مویه
مسیحی شاختایی تخت طاقدیس
رنگ دلگشا
دستگاه نوا
چهارمضراب درآمد اول درآمد دوم
م کرشمه گردونیه
نغمه بیات راجع
حزین عشاق
عشیران نیشابورک ملک حسین
حسین
بوسلیک
نیریز
رنگ نستاری
رنگ نوا
دستگاه همایون:
چهارمضراب درآمد اول درآمد دوم
موالیان
چکاوک
طرز
بیداد
بیدادکت
نی داود
باوی با چهارمضراب
سوز و گداز
ابوالچپ
لیلی و مجنون
راوندی
نوروز عرب نوروز صبا نوروز خارا نفیر
شوشتری فرنگ با شوشتری گردان
جامه دران راز و نیاز
میگلی
غزال
موالف
بختیاری با موالف
دناسری
رنگ فرح
آواز بیات اصفهان
درآمد جامه دران بیات راجعه و فرود نغمه سوز و گداز
دستگاه چهارگاه
درآمد اول درآمد دوم درآمد سوم پیش زنگوله و زنگوله
درآمد چهارم نغمه کرشمه کرشمه با مویه
زنگ شتر
زابل بسته نگار مویه فرود حصار
حصارقسمت دوم
حصار قسمت سوم حصار قسمت چهارم چهارمضراب حصار
حصار
مویه
مخالف
حاجی حسنی بسته نگار مغلوبه نغمه حزین
حدی
پهلوی رجب منصوری منصوری قسمت دوم
منصوری قسمت سوم لزگی
متن رنگ شهرآشوب
دستگاه ماهور
درآمد کرشمه
مقدمه داد
داد
مجلس افروز
خسروانی
دلکش
چهار مضراب و فرود
خاوران
طرب انگیز
نیشابورک
نصیرخوانی یا طوسی
چهارپاره یا مرادخانی
فیلی ماهور صغیر آذربایجانی حصارماهور یا ابول
زیر افکند
نی ریز
شکسته
عراق
نهیب
محیر
آشور آوند
اصفهانک
حزین کرشمه زنگوله
راک هندی راک کشمیر
راک عبدالله
کرشمه راک
سفیر راک
رنگ حربی
رنگ یکچوبه
رنگ شلخو
ساقی نامه کشته و صوفی نامه
دستگاه راست پنجگاه
درآمد درآمد دوم زنگ شتر
زنگوله
نغمه خسروانی روحافزا
پنجگاه
سپهر عشاق
نی ریز بیات عجم
بحر نور
قرچه
مبرقع
طرز
ابوالچپ
لیلی و مجنون
راوندی
نوروز عرب نوروز صبا
نوروزخارا
ماوراالنهر
نفیر
فرنگ
نتایج جستجوی «بختیاری»
کتاب آتش کاروان انوش جهانشاهی
کتاب آتش کاروان انوش جهانشاهی انتشارات اورنگ
مشخصات کتاب
تعداد صفحه: 48
نشر: تصنیف (10 آذر، 1392)
شابک: 964-90166-8-6
قطع کتاب: رحلی
وزن: 149 گر
فهرست
آتش کاروان
شالیزار آهنگ محلی بختیاری
گلنار
المان ترانه شیرازی
سنگ خارا
عزیز بشین به کنارم ترانه محلی بیرجند
رفتم
پیش درآمد اصفهان
بلال بلالوم ترانه محلی فارس
آی دیلبر آذربایجانی
سرو چمان
ضربی ترک
در برم آن لیلا
دوش دوش
رقص مجار شماره ۵
ائولری وار آذربایجانی
جام طلا
شاه صنم ترانه محلی خراسان
آرزوی ما تویی
تصنیف رباعی
موج من موج دربدرم
بردی از یادم
کوه های لازم برای اجرای قطعات
کتاب ردیف میرزا حسینقلی داریوش پیرنیاکان
کتاب ردیف میرزا حسینقلی داریوش پیرنیاکان انتشارات ماهور
مشخصات کتاب
تعداد صفحه: 288
نشر: ماهور (24 اسفند، 1388)
قطع کتاب: رحلی
وزن: 639 گرم
فهرست کتاب:
درآمد اول دوم سوم
کرشمه
اوج
نغمه اول
گلریز
نشیب و فراز
اوج و حضیض
مقدمه صفا
صفا
بزرگ
کوچک
دوبیتی
قجر
عزال شور
چهار مضراب
بقیه عزال
پنجه کردی یا آواز
پنجه شعری
کرشمه پایین دسته
اوج در پایین دسته
چهار گوشه
مقدمه گریلی
رضوی
قسمت سوم رضوی
قجر
قرچه
حسینی
فرود
شهناز
آواز ابوعطا
تحریر بغدادی
گشایش
خسروانی
خوارزمی
دلکش
خاوران
طرب انگیز
حزین
نهیب
سروش
آذربایجانی
فیلی
ماهور صغیر
نصیرخانی
زیرافکن
شکسته
راک
صفیر راک
نغمه راک
راک عبدالله
راک هندی
عراق
آشوراوند
اصفهانک
حزین
زنگوله
فرود
نغمه
معربد
پیش حصار
زنگوله
مویه حصار
رجز یا ارخوره
سملی
چهار پاره
گبری
گیلکی
جامه دران
مهدی ضرابی
قرایی
نهیب
نغمه
فرود
سوز و گداز
حاجیانی
بیدگلی با عشاق
آواز بیات ترک
تحریر بغدادی
دستگاه چهارگاه
دستگاه سهگاه
زابل اول
زابل دوم با بسته نگار
پیش حصار
چهار مضراب
هفت حصار
مویه حصار
مغلوب
مخالف
بسته نگار
بسته نگار
نغمه مخالف
حدی
پهلوی
نغمه
زنگ شتر یا ناقوس
چکاوک
گوشه چهارگاه
موالیان
بیداد
نی داوود
باوی
سوز و گداز
ابوالچپ
راوندی
لیلی مجنون
طرز
نوروز عرب
نوروز صبا
نوروز خارا
نفیر
جامه دران
موالف
زابل
بیات عجم
بحر نور
گوشه منصوری
مبرقع
سپهر
عزال
دناصری
زنگوله
شوشتری گردان
شوشتری و منصوری
بختیاری
مویه بختیاری
حزین در بیات راجه
شکسته اصفهان
گوشه شور
کرشمه با فرود
مثنوی
جامه دران
چهار مضراب
نغمه
گردانیه
گوشت
نهفت
بیات راجه
حزین دربیات راجه
عشاق
عراق
محیر
حزین
زنگوله
نیشابورک
خجسته
مجلسی
زمینه حسینی
بوسلیک
نستاری
رهاب
عشیران
نیریز
درآمد
زنگ شتر یا ناقوس
نغمه
روح افزا
پروانه
پنجگاه
عشاق
زابل
بیات عجم
بحر نور
منصوری
مبرقع
سپهر
عراق
محیر
اصفهانک
حزین
زنگوله
شوشتری
نوروز عرب
نوروز صبا
نوروز خارا
ابوالچپ
راوندی
لیلی و مجنون
طرز
پروانه
ماوراالنهر
راک عبدالله
راک هندی
فرود
پروانه
نیریز صغیر
نیریز کبیر
پروانه
آواز بیات اصفهان
ردیف آقاحسینقلی
سال انتشار : 1380
شابک : 9789646409477
به روایت علی اکبر شهنازی
به کوشش داریوش پیرنیاکان
ردیف آقاحسینقلی یکی از ارزندهترین ردیفهای بازمانده از موسیقی دورهی قاجار است که توسط فرزند ارشد او، علی اکبر شهنازی، به نسل جدید موسیقیدانان منتقل شده است. مؤلف کتاب در طول ده سال شاگردی نزد استاد شهنازی، ردیف آقاحسینقلی و ردیف عالی استاد شهنازی را فراگرفته و در همان زمان آن را به خط نت درآورده و در دو سال اخیر، پس از بازبینی و مطابقت آنها با نواختههای خود استاد، در اختیار علاقهمندان موسیقی دستگاهی قرار داده است. این مجموعه در قالب سه سیدی به طور جداگانه توسط استاد علی اکبر شهنازی با تار ضبط و اجرا شده است.
کتاب ردیف میرزا عبدالله داریوش طلایی
کتاب ردیف میرزا عبدالله داریوش طلایی انتشارات نی
ردیف میرزا عبدالله (نت نویسی آموزشی و تحلیلی)
موضوع: موسیقی
نویسنده : میرزا عبدالله
ناشر: نشر نی
قطع: وزیری
عرض: ۱۷.۸
ارتفاع: ۲۴.۷
نوع جلد: سخت
تعداد صفحات: ۴۴۴
درباره کتاب:
نظام دستگاهی موسیقی ایران با عنوان «ردیف»، که با آموزش به روش سینه به سینه حفظ شده تا به دست ما رسیده است، روایت های مختلفی دارد و هر روایت به نام استادی که راوی آن بوده نامیده می شود. ردیف میرزا عبداللَّه (1222ـ 1297 هجری شمسی) قدیمی ترین و معتبرترین روایت ردیف است که از او به شاگرد بلافصلش اسماعیل قهرمانی و از اسماعیل قهرمانی به نورعلی برومند منتقل شده است.
نت نویسی انجام شده در این کتاب مبتنی بر اجرای داریوش طلایی با سه تار است. اجرایی که براساس روایت او از ردیف میرزا عبداللَّه بنا شده است. در این نت نویسی با ابداع روشی خاص افزون بر فراگیری الگوهای ردیف، فراگیری ساختار گوشه ها و ارتباط جمله های آن با یکدیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است. روشی که از درک این موسیقی به عنوان رپرتواری منجمد می پرهیزد و به دنبال تبدیل آن به الگوهایی زاینده در ذهن هنرجو است. به دیگر سخن وظیفهٔ این کتاب انتقال دانش و محتوای موسیقی دستگاهی از طریق ردیف است.
داریوش طلایی خود روایت گر ردیف و از نسل چهارم موسیقی دانان پس از میرزا عبداللَّه است. او نوازندهٔ ممتاز تار و سه تار است و این ردیف را طی سال های 1350ـ 1356 مستقیماً نزد نورعلیخان برومند آموخته است، همچنین دوره هایی از دیگر روایت های ردیف را نزد علی اکبر شهنازی، عبدالله دوامی، یوسف فروتن و سعید هرمزی فراگرفته. او با تحصیل در فرانسه به دانش جدید موسیقی نیز مجهز شده و کسب این دانش به او امکان داده است تا علاوه بر اجرا و درک شفاهی ردیف به پژوهش علمی در این رپرتوار دست زند. او توانسته است در مسیر این پژوهش به درک و روشی بدیع برای انتقال محتوا و ساختار ردیف نائل آید.
در این اثر ردیف به گونه ای ارائه شده که هم می توان به خصوصیات یک اجرا در زمانی خاص و تعداد دقیق تکرار ها پی برد و هم می توان بر همان مبنا به یک الگوی آزاد دست یافت.
این کتاب برای تمام کسانی نوشته شده است که به نوعی با موسیقی ایرانی سروکار دارند یه خصوص کسانی که به آهنگسازی می پردازند و به دنبال تغییر و تحول و ایجاد فرم های نو در موسیقی ایرانی هستند
نظام دستگاهی موسیقی ایران با عنوان «ردیف»، که با آموزش به روش سینهبهسینه حفظ شده تا بهدست ما رسیده است، روایتهای مختلفی دارد و هر روایت به نام استادی که راوی آن بوده نامیده میشود. ردیف میرزا عبداللَّه (۱۲۲۲ـ ۱۲۹۷ هجری شمسی) قدیمیترین و معتبرترین روایت ردیف است که از او به شاگرد بلافصلش اسماعیل قهرمانی و از اسماعیل قهرمانی به نورعلی برومند منتقل شده است.
نتنویسی انجامشده در این کتاب مبتنی بر اجرای داریوش طلایی با سهتار است. اجرایی که براساس روایت او از ردیف میرزا عبداللَّه بنا شده است. در این نتنویسی با ابداع روشی خاص افزون بر فراگیری الگوهای ردیف، فراگیری ساختار گوشهها و ارتباط جملههای آن با یکدیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است. روشی که از درک این موسیقی بهعنوان رپرتواری منجمد میپرهیزد و به دنبال تبدیل آن به الگوهایی زاینده در ذهن هنرجو است. به دیگر سخن وظیفهی این کتاب انتقال دانش و محتوای موسیقی دستگاهی از طریق ردیف است.
داریوش طلایی خود روایتگر ردیف و از نسل چهارم موسیقیدانان پس از میرزا عبداللَّه است. او نوازندهی ممتاز تار و سهتار است و این ردیف را طی سالهای ۱۳۵۰ـ ۱۳۵۶ مستقیماً نزد نورعلیخان برومند آموخته است، همچنین دورههایی از دیگر روایتهای ردیف را نزد علیاکبر شهنازی، عبدالله دوامی، یوسف فروتن و سعید هرمزی فراگرفته. او با تحصیل در فرانسه به دانش جدید موسیقی نیز مجهز شده و کسب این دانش به او امکان داده است تا علاوه بر اجرا و درک شفاهی ردیف به پژوهش علمی در این رپرتوار دست زند. او توانسته است در مسیر این پژوهش به درک و روشی بدیع برای انتقال محتوا و ساختار ردیف نائل آید.
میرزا عبدالله، دومین فرزند آقا علیاکبر فراهانی (بعد از میرزا حسن) بود و در سال ۱۲۲۲ (۱۲۶۱ قمری) در تهران زاده شد. وی نخستین آموزشهای خود را نزد برادر بزرگترش میرزا حسن گذراند و پس از آن نزد پسر عمو و ناپدریش آقا غلامحسین آموزشهای خود را تکمیل کرد و به برادر کوچکتر خود آقا حسینقلی هم آموخت.
از شاگردان او میتوان مهدیقلی هدایت، فرصت شیرازی، ابوالحسن صبا، حسین هنگآفرین، سید حسین خلیفه، مهدیخان صلحی، اسماعیل قهرمانی، سید مهدی دبیری، حاج آقا مجرد ایرانی و فرزندش احمد عبادی را نام برد.
وی با تجدید نظر در دستگاههای دوازده گانه موسیقی ملی ایران و ادغام بعضی از آنها با هم، هفت دستگاه کامل و مجزا پدید آورد که این هفت دستگاه توسط سه تن از شاگردانش به نامهای میرزا نصیر، فرصت شیرازی و مهدیقلی هدایت طی هفت سال نتنویسی شد.
میرزا عبدالله در تهران در محله امامزاده یحیی کلاس درسی ترتیب داد که جوانان و متجددین دورش جمع شدند. ولی بر اثر تحریکات، مخالفان به خانهاش ریختند و با شکستن وسایل تعلیم بساط درسش را تعطیل کردند. با این حال تا دم مرگ دست از تعلیم نکشید و دربستر بیماری با سهتار قطعاتی بهعنوان یادگار به شاگردان برجسته خود تعلیم میداد.
ابتکار ساختن برخی قطعات ضربی از اوست که در قطعات مجلسی توام با آواز پس از اجرای چند گوشه، برای تنوع قطعه ضربی مینواخت. مضراب ریز و تک مضرابها در ساز او در تعادل و جملات موسیقی او منظم است و در همراهی با آواز پس از خاتمه یک بیت توسط خواننده او خود گوشه جدیدی را شروع کردهاست وخواننده را هدایت میکند. در حفظ وزن قطعه دقیق بوده و غالبا نوازندگی خود را با قطعه تند رنگ مانندی پایان میداد. رنگهای او متنوع است و با آنکه آثار ضبط شده از او مربوط به حدود ۶۵ سالگی بوده ولی پنجهٔ او روان و قطعات را راحت اجرا کردهاست.
میرزا عبدالله، در نواختن تار هم استاد بود، ولی شهرت وی بیشتر در نواختن سهتار است. او چهار فرزند به نامهان مولود، ملوک، جواد و احمد داشت که همه آنها با موسیقی مانوس بودند. وی در سال ۱۲۹۷ هجری شمسی درتهران و در سن ۷۵ سالگی درگذشت.
درآمد پنجه شعری
کرشمه رهاب
اوج ملانازی
نغمه اول نغمه دوم
زیرکش سلمک
سلمک
گلریز
مجلس افروز
عزال صفا بزرگ کوچک دوبیتی
سارا قجر حزین
شور پایین دسته
رهاب
چهار گوشه
مقدمه گریلی
رضوی شهناز مقدمه قرچه
قرچه
گریلی
گریلی شستی رنگ هشتری
رنگ شهر آشوب رنگ ضرب اصول
آواز بیات کرد
درآمد اول درآمد دوم
بسته نگار
حاجی حسنی
درآمد سوم درآمد چهارم
آواز دشتی
درآمد اوج بیدگانی
حاجیانی
غم انگیز گیلکی
آواز بیات ترک
درآمد اول دوگاه
درآمد دوم درآمد سوم
حاجی حسنی
بسته نگار
زنگوله خسروانی
نغمه
شکسته مهربانی جامه دران
مهدی ضرابی
روح الارواح قطار
فیلی
آواز ابوعطا
رامکلی
درآمد سیخی حجاز
بسته نگار چهارپاره گبری
آواز افشاری
درامد بسته نگار عراق قرایی
دستگاه سه گاه
چهار مضراب
درامد نغمه کرشمه کرشمه با مویه
زنگ شتر زابل بسته نگار مویه مخالف
حاجی حسنی بسته نگار مغلوب نغمه حزین مویه
مسیحی شاختایی تخت طاقدیس
رنگ دلگشا
دستگاه نوا
چهارمضراب درآمد اول درآمد دوم
م کرشمه گردونیه
نغمه بیات راجع
حزین عشاق
عشیران نیشابورک ملک حسین
حسین
بوسلیک
نیریز
رنگ نستاری
رنگ نوا
دستگاه همایون:
چهارمضراب درآمد اول درآمد دوم
موالیان
چکاوک
طرز
بیداد
بیدادکت
نی داود
باوی با چهارمضراب
سوز و گداز
ابوالچپ
لیلی و مجنون
راوندی
نوروز عرب نوروز صبا نوروز خارا نفیر
شوشتری فرنگ با شوشتری گردان
جامه دران راز و نیاز
میگلی
غزال
موالف
بختیاری با موالف
دناسری
رنگ فرح
آواز بیات اصفهان
درآمد جامه دران بیات راجعه و فرود نغمه سوز و گداز
دستگاه چهارگاه
درآمد اول درآمد دوم درآمد سوم پیش زنگوله و زنگوله
درآمد چهارم نغمه کرشمه کرشمه با مویه
زنگ شتر
زابل بسته نگار مویه فرود حصار
حصارقسمت دوم
حصار قسمت سوم حصار قسمت چهارم چهارمضراب حصار
حصار
مویه
مخالف
حاجی حسنی بسته نگار مغلوبه نغمه حزین
حدی
پهلوی رجب منصوری منصوری قسمت دوم
منصوری قسمت سوم لزگی
متن رنگ شهرآشوب
دستگاه ماهور
درآمد کرشمه
مقدمه داد
داد
مجلس افروز
خسروانی
دلکش
چهار مضراب و فرود
خاوران
طرب انگیز
نیشابورک
نصیرخوانی یا طوسی
چهارپاره یا مرادخانی
فیلی ماهور صغیر آذربایجانی حصارماهور یا ابول
زیر افکند
نی ریز
شکسته
عراق
نهیب
محیر
آشور آوند
اصفهانک
حزین کرشمه زنگوله
راک هندی راک کشمیر
راک عبدالله
کرشمه راک
سفیر راک
رنگ حربی
رنگ یکچوبه
رنگ شلخو
ساقی نامه کشته و صوفی نامه
دستگاه راست پنجگاه
درآمد درآمد دوم زنگ شتر
زنگوله
نغمه خسروانی روحافزا
پنجگاه
سپهر عشاق
نی ریز بیات عجم
بحر نور
قرچه
مبرقع
طرز
ابوالچپ
لیلی و مجنون
راوندی
نوروز عرب نوروز صبا
نوروزخارا
ماوراالنهر
نفیر
فرنگ
شابک: 979-0802605015
سیدی نینوازی ردیف عبدالله دوامی سیامک جهانگیری
سیدی نینوازی ردیف عبدالله دوامی سیامک جهانگیری انتشارات ماهور
ردیف آوازی استاد عبدالله دوامی با اجرای نی سیامک جهانگیری در سه سیدی از سوی انتشارات ماهور به بازار موسیقی عرضه شد.
به گزارش همشهریآنلاین سیامک جهانگیری از جمله نوازندگان شاخص نی است که اجراهای متعددی را با گروههای شاخص موسیقی انجام داده است و خود نیز چندین آلبوم به صورت تکنوازی و یا گروهی را آهنگسازی یا اجرا کرده است.
انتخاب ردیفنی بر اساس ردیف آوازی استاد دوامی به جهت اعتبار این ردیف و نیز نزدیکی ساز نی با آواز از منظر موسیقایی است.
استاد عبدالله دوامی یکی از مهم ترین راویان ردیف آوازی موسیقی دستگاهی ایران است که شرح حال ایشان در کتاب های مختلف موسیقی آورده شده است. دو نسخه از ردیف خوانی استاد دوامی به ثبت رسیده است. یکی مجموعه ای است که استاد فرامرز پایور در سال۱۳۳۹ آوانگاری آن را به اتمام رسانده و همان طور که در مقدمه ی کتاب آمده، این نسخه از طرف استاد دوامی مورد تأیید قرار گرفته و در سال ۱۳۷۵ توسط انتشارات ماهور منتشر شده است.
روایت دیگر، مجموعه ی سه آلبوم صوتی از استاد دوامی است که در دوران کهولت ایشان اجرا و ضبط شده است. هر چند این دو مجموعه بر اساس روایت یک راوی ضبط و ثبت شده و هر دو از نظام ساختاری ردیف موسیقی دستگاهی تبعیت می کنند اما در بررسی و مطابقت آنها با یکدیگر، در مورد نکاتی مانند تعداد گوشه ها، اشعار، تحریرها و طول مدت اجرای گوشه ها، تفاوت هایی وجود دارد. به عبارت دیگر، این دو نسخه از نظر اجرا با یکدیگر فرق دارند اما از نظر ساختار مشابه اند که البته این موضوع نه تنها در ارزش، ماهیت و کیفیت آنها خللی ایجاد نمی کند بلکه به تبحر و تسلط این استاد در بداهه سرایی بر پایه ی ردیف موسیقی دستگاهی صحه می گذارد.
سال انتشار : 1394
ردیف استاد عبدالله دوامی
اجرا: سیامک جهانگیری
اجرای حاضر که با ساز نی انجام شده، بر اساس آوانگاری استاد فرامرز پایور از ردیف استاد عبدالله دوامی بوده و در آن سعی شده است ضمن وفاداری به آوانگاری موجود، بدون پیرایه های اضافی به بیان محتوایی ردیف اشاره شود.
درآمد خارا (دستگاه شور)
درآمد شور (دستگاه شور)
کرشمه (دستگاه شور)
گوشهی رهاوی (دستگاه شور)
سلمک (دستگاه شور)
قرچه (دستگاه شور)
فرود متمم (دستگاه شور)
رضوی (دستگاه شور)
تحریر نشیب و فراز (دستگاه شور)
تحریر جوادخانی (دستگاه شور)
فرود (دستگاه شور)
زیرکش سلمک (دستگاه شور)
عزال (دستگاه شور)
حسینی (دستگاه شور)
ملک حسین (دستگاه شور)
دوبیتی (دستگاه شور)
خارا (دستگاه شور)
فرود متمم (دستگاه شور)
شهناز (دستگاه شور)
قجر (دستگاه شور)
فرود به شور (دستگاه شور)
درآمد (آواز ابوعطا)
رامکلی (آواز ابوعطا)
تحریر نایب اسدالله (آواز ابوعطا)
تحریر ابوعطا (آواز ابوعطا)
حجاز (آواز ابوعطا)
تحریر ابوعطا (آواز ابوعطا)
چهارپاره (آواز ابوعطا)
ترک در چهارپاره (آواز ابوعطا)
اوج در چهارپاره (آواز ابوعطا)
خسرو و شیرین (آواز ابوعطا)
گبری (آواز ابوعطا)
مثنوی (آواز ابوعطا)
درآمد سماع حضور (آواز بیات ترک)
درآمد اول (آواز بیات ترک)
درآمد دوم (آواز بیات ترک)
حاجی حسنی (آواز بیات ترک)
درآمد سوم (آواز بیات ترک)
جامهدران (آواز بیات ترک)
محمد صادقخانی (آواز بیات ترک)
دوگاه (آواز بیات ترک)
مهدی ضرابی (آواز بیات ترک)
قطار (آواز بیات ترک)
امیری، شهابی (آواز بیات ترک)
روح الارواح (آواز بیات ترک)
شکسته (آواز بیات ترک)
ابول (آواز بیات ترک)
مثنوی (آواز بیات ترک)
درآمد (آواز افشاری)
جامهدران (آواز افشاری)
میرزایی (آواز افشاری)
قرائی (آواز افشاری)
عراق (آواز افشاری)
مثنوی (آواز افشاری)
شاهختایی (آواز افشاری)
دشتستانی (آواز دشتی)
حاجیانی (آواز دشتی)
بیدگلی (آواز دشتی)
اوج (آواز دشتی)
گیلکی (آواز دشتی)
کوچهباغی، غمانگیز (آواز دشتی)
سملی (آواز دشتی)
درآمد (آواز کردبیات)
حزین (آواز کردبیات)
اوج (آواز کردبیات)
تحریر نشیب و فراز زنگ شتر (آواز کردبیات)
بستهنگار (آواز کردبیات)
درآمد (دستگاه نوا)
گردانیه (دستگاه نوا)
نغمه (دستگاه نوا)
نیشابورک (دستگاه نوا)
عشاق (دستگاه نوا)
راجع (دستگاه نوا)
عراق (دستگاه نوا)
نهفت (دستگاه نوا)
خجسته (دستگاه نوا)
ملک حسینی (دستگاه نوا)
حسینی (دستگاه نوا)
نیریز کبیر (دستگاه نوا)
رهاب (دستگاه نوا)
مسیحی (دستگاه نوا)
ناقوس (دستگاه نوا)
تختطاقدیس (دستگاه نوا)
شاهختایی (دستگاه نوا)
درآمد (دستگاه همایون)
درآمد چکاوک (دستگاه همایون)
چکاوک (دستگاه همایون)
لیلی و مجنون (دستگاه همایون)
شوشتری (دستگاه همایون)
دزفولی (دستگاه همایون)
بختیاری و موالف (دستگاه همایون)
گوشهی طرز (دستگاه همایون)
راز و نیاز (دستگاه همایون)
نیداوود (دستگاه همایون)
بیداد (دستگاه همایون)
داد (دستگاه همایون)
اوج (دستگاه همایون)
موالیان (دستگاه همایون)
درآمد (آواز بیات اصفهان)
جامهدران (آواز بیات اصفهان)
بیات شیراز (آواز بیات اصفهان)
تحریر چکشی (آواز بیات اصفهان)
بیات راجع (آواز بیات اصفهان)
تحریر دو تا یکی (آواز بیات اصفهان)
گوشهی عراق (آواز بیات اصفهان)
تحریر زنگ شتر (آواز بیات اصفهان)
اوج (آواز بیات اصفهان)
دو تیکه (آواز بیات اصفهان)
سوز و گذاز (آواز بیات اصفهان)
مثنوی (آواز بیات اصفهان)
صوفینامه (آواز بیات اصفهان)
درآمد (دستگاه سهگاه)
زابل (دستگاه سهگاه)
مویه (دستگاه سهگاه)
شکست مویه (دستگاه سهگاه)
مخالف (دستگاه سهگاه)
زنگ شتر نشیب و فراز (دستگاه سهگاه)
مغلوب (دستگاه سهگاه)
مثنوی مخالف (دستگاه سهگاه)
درآمد (دستگاه چهارگاه)
زابل و بستهنگار (دستگاه چهارگاه)
پنجه مویه (دستگاه چهارگاه)
رجز (دستگاه چهارگاه)
هدی (دستگاه چهارگاه)
پهلوی (دستگاه چهارگاه)
حصار (دستگاه چهارگاه)
مخالف (دستگاه چهارگاه)
کرشمه (دستگاه چهارگاه)
میرزایی (دستگاه چهارگاه)
مغلوب (دستگاه چهارگاه)
نغمه مغلوب (دستگاه چهارگاه)
حزان (دستگاه چهارگاه)
پنجه مویه (دستگاه چهارگاه)
منصوری (دستگاه چهارگاه)
درآمد اول (دستگاه ماهور)
پنجه شعری (دستگاه ماهور)
داد (دستگاه ماهور)
ساربانگ (دستگاه ماهور)
حصار (دستگاه ماهور)
ابول (دستگاه ماهور)
آذربایجانی (دستگاه ماهور)
نصیرخانی طوسی (دستگاه ماهور)
مرادخانی (دستگاه ماهور)
چهارپاره نصیرخانی (دستگاه ماهور)
فیلی (دستگاه ماهور)
شکسته – فرود (دستگاه ماهور)
خاوران (دستگاه ماهور)
دلکش (دستگاه ماهور)
عراق (دستگاه ماهور)
محیر (دستگاه ماهور)
حزین (دستگاه ماهور)
راک (دستگاه ماهور)
صفیر (دستگاه ماهور)
فرود (دستگاه ماهور)
راک عبدالله (دستگاه ماهور)
راک کشمیر (دستگاه ماهور)
نیشابورک (دستگاه ماهور)
نیریز (دستگاه ماهور)
مثنوی (دستگاه ماهور)
ساقینامه و صوفینامه (دستگاه ماهور)
درآمد (دستگاه راستپنجگاه)
درآمد دوم (دستگاه راستپنجگاه)
پنجه شعری (دستگاه راستپنجگاه)
راست (دستگاه راستپنجگاه)
پروانه (دستگاه راستپنجگاه)
نغمه (دستگاه راستپنجگاه)
تحریر زیر و رو (دستگاه راستپنجگاه)
روح افزا (دستگاه راستپنجگاه)
پنجگاه (دستگاه راستپنجگاه)
عشاق (دستگاه راستپنجگاه)
سپهر (دستگاه راستپنجگاه)
نیریز (دستگاه راستپنجگاه)
سپهر مکرر (دستگاه راستپنجگاه)
بیات عجم (دستگاه راستپنجگاه)
محیر (دستگاه راستپنجگاه)
قرچه (دستگاه راستپنجگاه)
مبرقع (دستگاه راستپنجگاه)
طرز (دستگاه راستپنجگاه)
لیلی و مجنون (دستگاه راستپنجگاه)
ماوراءالنهر (دستگاه راستپنجگاه)
ماوراءالنهر نوعی دیگر (دستگاه راستپنجگاه)
راک (دستگاه راستپنجگاه)
صفیر (دستگاه راستپنجگاه)
راک عبدالله (دستگاه راستپنجگاه)
راک کشمیر (دستگاه راستپنجگاه)