نت ناپایدار مرتضی محجوبی مرضیه
این نت در آواز دشتی مایه سی تهیه شدهاست.
این نت توسط احمد جباریان نوازنده تار ساکن آلمان آوانگاری شدهاست.
ترانهسرا: اسماعیل نواب صفا
آهنگساز: مرتضی محجوبی
خواننده: مرضیه
چه شبها چه شبها که از هجرت نخفتم
بدل چون لاله داغت را نهفتم
نگفتم غمت را مردم و با کس نگفتم
نیامد نیامد سرانجامم نیامد
نگارا خدا را بجز خون جگر
چون لاله در جامم نیامد
گرفتار بلا گشتم به عشقت مبتلا گشتم
ببین مهر و وفا را خریدارم بلا را
به کف حسنی که زود آید چو گل دیری نمیپاید
چرا نازی به حسنی که میجوید فنا را
مران از درگه خود گدای بینوا را
منور کن ز حسنت شبی بزم صبا را
نتایج جستجوی «مرتضی محجوبی»
نت من بیدل مرتضی محجوبی
نت من بیدل مرتضی محجوبی مرضیه آوانگاری احمد جباریان
این نت توسط احمد جباریان نوازنده تار ساکن آلمان آوانگاری شدهاست.
من بيدل (سه گاه)
تصنيف آهنگ: مرتضي محجوبي (١٢٧٧،١٣٤٤ ه.ش)
خواننده: بديع زاده و مرضیه
١٣١٥
من بیدل ساقی به نگاهی مستم
تو به جامی دیگر چه بری از دستم
دو چشم فتنه انگیزت تا دیدم ای گل
قسم به نرگس مستت که از این می مستم
اثری با گردش چشمت نبود در ساغر می
دگران مست از می گلگون دل من از گردش وی
می و گل گر دل انگیزد تو در آن لب گل و می داری
به لطافت چو بهشتی به طراوت چو بهاری به تار گیسو بنفشه زاری
ای گلستان سر کویت گل بستان چون رویت کی باشد کی
تویی آن گل در گیتی که نداری آفت دی
گل من بیا به ساحت باغ و چمن که گل به سبزه پنهان گردد
ز شرم تو پریشان گردد
چو روی نازنینت بیند ز ناز خود پشیمان گردد
شبی ای مه دمی ای گل گذری کن بر سر ما
که جدا زان لب میگون شده پر ساغر ما
چو دل از حسرت خون شد نکند می چاره وی
بنان: من بیدل ساقیBanan Man bi del saghi
کاروان مرتضی محجوبی نیما فریدونی تار
کاروان تنها ماندم مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار
کاروان تنها ماندم مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار
کاروان مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار.mp4
کاروان مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار.mp4
کاروان (تصنیف)
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبریپرش به جستجو
«کاروان»
تکآهنگ از غلامحسین بنان
از آلبوم گلهای رنگارنگ شمارهٔ ۲۱۷
سبک موسیقی سنتی ایرانی (آواز دشتی)
ترانهسرا رهی معیری
آهنگساز مرتضی محجوبی
تنظیم کننده جواد معروفی
کاروان نام یک تصنیف است با خوانندگی غلامحسین بنان که در گوشهٔ دیلمان از آواز دشتی اجرا شدهاست.
تاریخچه
این تصنیف نخستین بار در برنامهٔ رادیویی گلهای رنگارنگ شمارهٔ ۲۱۷، با همکاری مرتضی محجوبی (آهنگساز) و رهی معیری (شاعر) اجرا شدهاست. در این برنامه ابتدا یک قطعهٔ چهارمضراب از ابوالحسن صبا اجرا میشود، سپس بنان یک قطعهٔ آوازی در گوشهٔ دیلمان از آواز دشتی و پس از آن تصنیف کاروان را با آهنگسازی محجوبی و شعر معیری اجرا میکند.[۱] این قطعات را جواد معروفی برای اجرا با پیانو و ارکستر تنظیم کردهاست.[۲] بنابر توضیحات تقی روحانی (گویندهٔ برنامه)، اعضای ارکستر گلها در این برنامه عبارتند از مرتضی محجوبی، جواد معروفی، علی تجویدی، همایون خرم، حبیبالله بدیعی، عباس شاپوری، سلیم فرزان، محمد میرنقیبی، علیرضا ایزدی، و امیرناصر افتتاح[۳]. برخی منابع به اشتباه حسینعلی وزیریتبار را به عنوان نوازندهٔ ساز قرهنی این اثر معرفی میکنند[۴][۵] اما مشاهده میشود که تقی روحانی هنگام معرفی اعضای ارکستر گلها در این اجرا، اسمی از حسینعلی وزیریتبار نمیبرد و سلیم فرزان تنها نوازندهٔ قرهنی در بین این هنرمندان است.[۶] همچنین غلامحسین بنان در برنامهٔ رادیویی «سرگذشت رادیو» از سلیم فرزان به عنوان نوازندهٔ قرهنی این اثر نام میبرد. بنابر توضیحات رهی معیری در یک مصاحبهٔ رادویی، ترانهٔ کاروان به یاد رضا محجوبی ساخته شده است.[۷] همچنین تقی روحانی در ابتدای برنامه به این نکته که این اثر به یاد رضا محجوبی تنظیم یافتهاست، اشاره میکند. از طرفی به گفتهٔ همسر صبا، قطعهٔ کاروان را محجوبی در واکنش به خبر درگذشت صبا خلق کردهاست و ترجیعبند شعر آن («با ما بودی، بی ما رفتی») نیز به همین حادثه اشاره دارد.[۸] اما شهرخ پیرنیا فرزند داوود پیرنیا ساخت این قطعه را به یک گردهمایی هنرمندان در منزل پدرش منتسب کردهاست.[۹][۱۰] تصنیف کاروان یکی از آثار گرانبهای بنان دانسته میشود.[۱۱]
شعر
همه شب نالم چون نی که غمی دارم
دل و جان بردی اما نشدی یارم
با ما بودی، بی ما رفتی
چو بوی گل به کجا رفتی؟
تنها ماندم، تنها رفتی
چو کاروان رود، فغانم از زمین بر آسمان رود
دور از یارم خون میبارم
فتادم از پا به ناتوانی
اسیر عشقم، چنانکه دانی
رهایی از غم نمیتوانم
تو چارهای کن، که میتوانی
گر ز دل برآرم آهی، آتش از دلم خیزد
چون ستاره از مژگانم، اشک آتشین ریزد
چو کاروان رود، فغانم از زمین بر آسمان رود
دور از یارم خون میبارم
نه حریفی تا با او غم دل گویم
نه امیدی در خاطر که تو را جویم
ای شادی جان، سرو روان، کز بر ما رفتی
از محفل ما، چون دل ما، سوی کجا رفتی؟
تنها ماندم، تنها رفتی
به کجایی غمگسار من، فغان زار من بشنو بازآ
از صبا حکایتی ز روزگار من بشنو بازآ
بازآ سوی رهی
چون روشنی از دیدهٔ ما رفتی
با قافلهٔ باد صبا رفتی
تنها ماندم، تنها رفتی[۱۲]
بازخوانی
تاکنون خوانندگان فراوانی این تصنیف را بازخوانی کردهاند از جمله محمدرضا شجریان (در یک اجرای خصوصی همراه با سهتار پرویز مشکاتیان و نی محمد موسوی) و مرضیه (برنامهٔ رادیویی گلهای رنگارنگ شمارهٔ ۲۲۰).
پانویس
آقاییپور، به یاد آن نغمهخوان فراموشنشدنی، ۳۵.
میرعلینقی، سرودههای محلی در اقلیم نوا، ۲۱۱.
روحانی، گلهای رنگارنگ، ۲۱۷.
میرعلینقی، سرودههای محلی در اقلیم نوا، ۲۱۱.
سیجانی، نوازندهای که تاریخ زنده موسیقی ایران است.
روحانی، گلهای رنگارنگ، ۲۱۷.
معیری، مصاحبهٔ رادیویی رهی معیری و مرتضی محجوبی.
صبا، خاطرههایی از پدر و همسر، ۴۴.
پیرنیا، یادی از خانه مشیرالدوله، ۵۶۸.
روحانی، گلهای رنگارنگ، ۲۱۷.
تهرانی، یادی از استاد آواز ایران، ۲۷.
نوسخن، دیوان رهی معیری.
منابع
آقاییپور، شهرام (۱۳۷۲). «به یاد آن نغمهخوان فراموشنشدنی». ادبستان فرهنگ و هنر (۵۱): ۳۴–۳۵. دریافتشده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
پیرنیا، شاهرخ (۱۳۸۹). «یادی از خانه مشیرالدوله و خاطراتی از پدرم داود پیرنیا». بخارا (۷۵): ۵۵۵–۵۶۹. دریافتشده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
تهرانی، امیرحسین (۱۳۷۳). «یادی از استاد آواز ایران (به مناسب هشتمین سال درگذشت غلامحسین بنان)». ادبستان فرهنگ و هنر (۵۲): ۲۶–۲۷. دریافتشده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
صبا، منتخب الملوک (۱۳۸۱). «خاطرههایی از پدر و همسر». مقام موسیقایی (۱۸): ۴۱–۴۴. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
میرعلینقی، سید علیرضا (۱۳۷۶). «سرودههای محلی در اقلیم نوا». شعر (۲۱): ۲۰۸–۲۱۳. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
رهی، معیری. «مصاحبهٔ رادیویی رهی معیری و مرتضی محجوبی». دریافتشده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
روحانی، تقی. «گلهای رنگارنگ ۲۱۷». دریافتشده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۹.
سیجانی، ندا (۶ شهریور ۱۳۹۶). «نوازندهای که تاریخ زنده موسیقی ایران است». ایران آنلاین. دریافتشده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
نوسخن. «دیوان رهی معیری».
نت من از روز ازل مرتضی محجوبی آوانگاری نیما فریدونی
نت من از روز ازل مرتضی محجوبی سهگاه آوانگاری نیما فریدونی و ایمان ملکی
این نت در سهگاه لاکرن، فاسری و میکرن تهیه شدهاست.
در این محصول نت آوانگاریشده توسط احمد جباریان نوازنده تار ساکن آلمان هم قرار گرفتهاست.
خواننده: مرضیه و محمدرضا شجریان
من از روز ازل مرتضی محجوبی محمدرضا شجریان سهگاه.mp4
Mohammadreza Shajarian – Tasnif Man Az Rooze Azal (محمدرضا شجریان – تصنیف من از روز ازل)
من از روز ازل ديوانه بودم
آهنگ: مرتضي محجوبي (١٢٧٧،١٣٤ ه.ش)
ترانهسرا: رهی معیری
من از روز ازل، ديوانه بودم ديوانه روي تو، سرگشته کوي تو
سرخوش از باده مستانه بودم در عشق و مستي، افسانه بودم
نالان از تو شد، چنگ و عود و من تار موي تو، تار و پود من
بي باده مدهوشم، ساغر نوشم ز چشمه نوش تو
مستي دهد ما را، گل رخسارا بهار آغوش تو
چون به ما نگري، غم دل ببري کز باده نوشين تري
سوزم همچو گل، از سوداي دل
دل رسواي تو، من رسواي دل
گرچه به خاک و خون کشيدي مرا روزي که ديدي مرا
بازآ که در شام غمم صبح اميدي مرا صبح اميدي مرا
١٣٣٧
کتاب ردیف سازی پیانو موسیقی سنتی ایران مرتضی محجوبی بهار برخوردار
کتاب ردیف سازی پیانو موسیقی سنتی ایران مرتضی محجوبی بهار برخوردار انتشارات هنر و فرهنگ
این کتاب برگردان به خط نت بین المللی و نت نویسی بهار برخوردار است.
فهرست:
درآمد
چهارمضراب
رهاب
کرشمه
شاهین
رضوی
مویه
ضربی
سیخی
سلمک
حسینی
عزال
گریلی
شهناز
کردبیات
یتیمک
حجاز
چهارپاره
گبری
مسیحایی
روح الارواح
مهدی ضرابی
دوگاه
شهابی
فیلی
شکسته
مثنوی
جامه دران
عراق
رهاب
عشاق
نیریز
خسروانی
سپهر
زنگوله
مثنوی
اوج و حضیض
ابولچپ
بیداد
حدی و پهلوی
فیلی
قرایی
تخت طاقدیس
کتاب ردیف پیانو مرتضی محجوبی به نگارش بهار برخوردار، توسط انتشارات هنر و فرهنگ،پخش و راهی بازار موسیقی شد.
کتاب ردیف پیانو مرتضی محجوبی، ردیف موسیقی دستگاهی ایران به روایت مرتضی محجوبی (۱۲۷۹-۱۳۴۳) را شامل میشود که توسط بهار برخوردار و برای ساز پیانو به نگارش درآمده است.
برخوردار در مورد این اثر گفت: مبنای نگارش این ردیف موسیقی ارزشمند ایرانی، دست نوشته های باقیمانده از زندهیاد مرتضی محجوبی است. این موسیقیدان چیره دست، شیوه نت نگاری ویژه خود را داشته که با روش نت نگاری بینالمللی و متداول کاملا متفاوت بوده است. این سیستم نگارش، نوآوری ایشان بوده و علائم تعریف شده ویژه خود را داراست. ردیف پیانوی استاد محجوبی، علیرغم ارزشمندی آن، به دلیل نامأنوس بودن روش نت نگاری، مهجور واقع شده و علاقه مندان به موسیقی ایرانی تاکنون از آن بیبهره بودهاند. از این رو، در آغاز به پژوهش در مورد نحوه نتنویسی استاد پرداختم و سپس دست نوشتههای ردیف پیانوی استاد محجوبی را به خط نت موسیقی بینالمللی که برای همه هنر دوستان قابل درک است برگردانده و در پایان نتنویسی کامپیوتری آن را انجام دادم که حاصل آن کتاب 366 صفحهای حاضر، که هفت دستگاه و پنج آواز را در بر دارد. این کتاب نخستین و تنها کتاب از ردیف پیانوی استاد مرتضی محجوبی به خط نت موسیقی بین المللی است و از هفته های آغازینِ پس از پخش در بازار، با استقبال خوبی از طرف هنر دوستان و اساتید موسیقی ایرانی روبرو شده و در چهارشنبه سی و یک مرداد هم، طی مصاحبه زندهای که با برنامه رادیو کتاب از رادیو فرهنگ داشتم به معرفی بیشتر آن پرداختم.
از ویژگیهای مهم این کتاب علاوه بر نوشته شدن به صورت حامل دو چندان برای ساز پیانو قابلیت اجرای نتهای دست راست آن (نتهای کلید سل) به وسیله کلیه سازهای سنتی است. دیگر ویژگی این کتاب دو زبانه بودن آن است بدین معنی که پیش گفتار و فهرست کتاب علاوه بر زبان فارسی به زبان انگلیسی هم آورده شده تا توضیحات مربوط به تکنیکهای لازم برای پیانو نوازی ایرانی و نحوه کوک شدن ساز پیانو و همچنین نت نگاری استاد محجوبی برای غیر فارسی زبانان علاقهمند به موسیقی کلاسیک ایرانی قابل استفاده باشد. علاوه بر آن در این کتاب، در زیر عنوان فارسی هر گوشه، آوا نگاری لاتین آن نیز آورده شده است.