نت آتشین لاله روح‌الله خالقی آوانگاری احمد جباریان
نت آتشین لاله روح‌الله خالقی رهی معیری مرضیه
آواز افشاری
آتشین لاله
ای آتشین لاله چون روی یاری بر آن دل خونین داغ که داری
ساغر بود پر می در روزگارت یا بینوا چون من در روزگاری
بخت اگر بکام تو بود از چه خون به جام تو بود به نوبهاران
خنده گر گناه تو بود داغ دل گواه تو بود به عشق یاران
دل تو خونین لب تو خندان دلداده یا دلبری
ز روی لیلی ز قلب مجنون خندان و خونین تری
من هم از شراب محبت چون تو باده نوشم
جان و دل در آتش ولیکن لاله سان خموشم
دارم دلی خونین بی لاله رویی افتاده چون اشکم در خاک کویی
جویی ز خون رانم از دیده بی او چون لاله ای بینم بر طرف جویی
خیزد از جگر ناله من دور از آتشین لاله من به نو بهاران
دور از آن مه غنچه دهن روز و شب بود دیده من ستاره باران
فتادم از پا به ناتوانی چون سایه در کوی او
صبا پیامی به مهربانی از من ببر سوی او
کاتشین عذار تو ای گل برده صبر و هوشم
جان و دل در آتش ولیکن لاله سان خموشم
Rouhollah Khaleghi – Laleh Khoonin (Atashin Laleh) | روح الله خالقی – لاله خونین – آتشین لاله
ترانه سرا: رهی معیری
دلکش
تا آساید ، دل آزارم ، بنشین ، به کنارم بنشین
بنشین ای گل ، به کنارم بنشین ، دل زارم بنشین
سوز دل می دانی ، بنشین تا بنشانی ، آتش دل را
یک نفس مرو ، که جز غم ، همنفس ندارم
یار کس مشو ، که من هم ، جز تو کس ندارم
ای پری بنه به یک سو ، ناز و دلفریبی
تا نصیبی از تو یابد جان بی نصیبی
ماه من به دامنم بنشین
کز غمت ستاره بارم
شکوه ها ز دوریت هر شب
با مه و ستاره دارم
من چه باشم بسته ی بندت
نیمه ی جانی ، صید کمندت
آرزومندت
از غمت چون ابر بهارم
ای به از گل های بهاری
روی دلبندت
ای شمع و طرب
سوزم همه شب
بنشین که شود طی ، شب تارم بنشین ، به کنارم بنشین
مرو مرو مه بی تابم من
درون آتش و آبم من
نت خنده گل جواد لشکری رهی معیری مرضیه
آوانگاری احمد جباریان
شوشتری
خنده گل
دیدم گل میخندد به چمن چون رویت
بوسیدم بوییدم به هوای مویت
آید از برگ گلها عطر موی تو
دل از شادی میرقصد چون گیسوی تو
ز لبت ساغر مینوشم که برد این می از هوشم
گل ومی ندهد چو رویت سرخوشی مارا
به دلم ز می وصالت شعله زن مارا
ز نگاهت مستم دامن دل رفت از دستم
دگر از غم رستم تا به مویت الفت بستم
دیدم گل میخندد به چمن چون رویت
بوسیدم بوییدم به هوای مویت
آید از برگ گلها عطر موی تو
دل از شادی میرقصد چون گیسوی تو
سخن از آشفته دلان با مویت دارم
که دلی آشفته تر از گیسویت دارم
ز نگاهت مستم دامن دل رفت از دستم
دگر از غم رستم تا به مویت الفت بستم
خنده گل شعر از رهی معیری خواننده مرضیه اهنگ جواد لشگری
نت صبح خندان پرویز یاحقی مرضیه
احمد جباریان نوازنده تار ساکن آلمان این آوانگاری را انجام داده‌است.
ترانه‌سرا: رهی معیری
صبح خندان
مرضیه
می خندم، می خندم
من بر دنیا می خندم
بر دنیا ای زیبا
من چون گلها می خندم
گل من رفتی به کجا
کردی دلخون تومرا
چو شوی از من جدا
من می میرم به خدا
در پایت، جان ریزم
از قهرت، نگریزم
با لبخندی شادم کن
با پیغامی یادم کن
من، شام خاموش تو
تو، صبح خندان من
نقشی غم افزا دارد
آغاز و پایان من
به خداآآآ، به خداآآآ
من موجی سرگردانم
من دردی بی پایانم
با عشق و نا کامی ها
هم عهد و هم پیمانم
وصل تو باشد درمانم
نگهت زد آتش بر جانم
تو را جویم، تو را خواهم
من از تو دوری نتوانم
وفا جویم، صفا خواهم
بیا بنشین بر دامانم
می خندم، می خندم
من بر دنیا می خندم
بر دنیا ای زیبا
من چون گلها می خندم
گل من رفتی به کجا
کردی دلخون تومرا
چو شوی از من جدا
من می میرم به خدا
در پایت، جان ریزم
از قهرت، نگریزم
با لبخندی شادم کن
با پیغامی یادم کن
من، شام خاموش تو
تو، صبح خندان من
نقشی غم افزا دارد
آغاز و پایان من
به خداآآآ، به خداآآآ
من موجی سرگردانم
من دردی بی پایانم
با عشق و نا کامی ها
هم عهد و هم پیمانم
وصل تو باشد درمانم
نگهت زد آتش بر جانم
تو را جویم، تو را خواهم
من از تو دوری نتوانم
وفا جویم، صفا خواهم
بیا بنشین بر دامانم
کاروان تنها ماندم مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار
کاروان تنها ماندم مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار
کاروان مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار.mp4
کاروان مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار.mp4
کاروان (تصنیف)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبریپرش به جستجو
«کاروان»
تک‌آهنگ از غلامحسین بنان
از آلبوم گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۱۷
سبک موسیقی سنتی ایرانی (آواز دشتی)
ترانه‌سرا رهی معیری
آهنگساز مرتضی محجوبی
تنظیم کننده جواد معروفی
کاروان نام یک تصنیف است با خوانندگی غلامحسین بنان که در گوشهٔ دیلمان از آواز دشتی اجرا شده‌است.
تاریخچه
این تصنیف نخستین بار در برنامهٔ رادیویی گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۱۷، با همکاری مرتضی محجوبی (آهنگساز) و رهی معیری (شاعر) اجرا شده‌است. در این برنامه ابتدا یک قطعهٔ چهارمضراب از ابوالحسن صبا اجرا می‌شود، سپس بنان یک قطعهٔ آوازی در گوشهٔ دیلمان از آواز دشتی و پس از آن تصنیف کاروان را با آهنگسازی محجوبی و شعر معیری اجرا می‌کند.[۱] این قطعات را جواد معروفی برای اجرا با پیانو و ارکستر تنظیم کرده‌است.[۲] بنابر توضیحات تقی روحانی (گویندهٔ برنامه)، اعضای ارکستر گلها در این برنامه عبارتند از مرتضی محجوبی، جواد معروفی، علی تجویدی، همایون خرم، حبیب‌الله بدیعی، عباس شاپوری، سلیم فرزان، محمد میرنقیبی، علیرضا ایزدی، و امیرناصر افتتاح[۳]. برخی منابع به اشتباه حسینعلی وزیری‌تبار را به عنوان نوازندهٔ ساز قره‌نی این اثر معرفی می‌کنند[۴][۵] اما مشاهده می‌شود که تقی روحانی هنگام معرفی اعضای ارکستر گلها در این اجرا، اسمی از حسینعلی وزیری‌تبار نمی‌برد و سلیم فرزان تنها نوازندهٔ قره‌نی در بین این هنرمندان است.[۶] همچنین غلامحسین بنان در برنامهٔ رادیویی «سرگذشت رادیو» از سلیم فرزان به عنوان نوازندهٔ قره‌نی این اثر نام می‌برد. بنابر توضیحات رهی معیری در یک مصاحبهٔ رادویی، ترانهٔ کاروان به یاد رضا محجوبی ساخته شده است.[۷] همچنین تقی روحانی در ابتدای برنامه به این نکته که این اثر به یاد رضا محجوبی تنظیم یافته‌است، اشاره می‌کند. از طرفی به گفتهٔ همسر صبا، قطعهٔ کاروان را محجوبی در واکنش به خبر درگذشت صبا خلق کرده‌است و ترجیع‌بند شعر آن («با ما بودی، بی ما رفتی») نیز به همین حادثه اشاره دارد.[۸] اما شهرخ پیرنیا فرزند داوود پیرنیا ساخت این قطعه را به یک گردهمایی هنرمندان در منزل پدرش منتسب کرده‌است.[۹][۱۰] تصنیف کاروان یکی از آثار گرانبهای بنان دانسته می‌شود.[۱۱]
شعر
همه شب نالم چون نی که غمی دارم
دل و جان بردی اما نشدی یارم
با ما بودی، بی ما رفتی
چو بوی گل به کجا رفتی؟
تنها ماندم، تنها رفتی
چو کاروان رود، فغانم از زمین بر آسمان رود
دور از یارم خون می‌بارم
فتادم از پا به ناتوانی
اسیر عشقم، چنان‌که دانی
رهایی از غم نمی‌توانم
تو چاره‌ای کن، که می‌توانی
گر ز دل برآرم آهی، آتش از دلم خیزد
چون ستاره از مژگانم، اشک آتشین ریزد
چو کاروان رود، فغانم از زمین بر آسمان رود
دور از یارم خون می‌بارم
نه حریفی تا با او غم دل گویم
نه امیدی در خاطر که تو را جویم
ای شادی جان، سرو روان، کز بر ما رفتی
از محفل ما، چون دل ما، سوی کجا رفتی؟
تنها ماندم، تنها رفتی
به کجایی غمگسار من، فغان زار من بشنو بازآ
از صبا حکایتی ز روزگار من بشنو بازآ
بازآ سوی رهی
چون روشنی از دیدهٔ ما رفتی
با قافلهٔ باد صبا رفتی
تنها ماندم، تنها رفتی[۱۲]
بازخوانی
تاکنون خوانندگان فراوانی این تصنیف را بازخوانی کرده‌اند از جمله محمدرضا شجریان (در یک اجرای خصوصی همراه با سه‌تار پرویز مشکاتیان و نی محمد موسوی) و مرضیه (برنامهٔ رادیویی گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۲۰).
پانویس
آقایی‌پور، به یاد آن نغمه‌خوان فراموش‌نشدنی، ۳۵.
میرعلینقی، سروده‌های محلی در اقلیم نوا، ۲۱۱.
روحانی، گل‌های رنگارنگ، ۲۱۷.
میرعلینقی، سروده‌های محلی در اقلیم نوا، ۲۱۱.
سیجانی، نوازنده‌ای که تاریخ زنده موسیقی ایران است.
روحانی، گل‌های رنگارنگ، ۲۱۷.
معیری، مصاحبهٔ رادیویی رهی معیری و مرتضی محجوبی.
صبا، خاطره‌هایی از پدر و همسر، ۴۴.
پیرنیا، یادی از خانه مشیرالدوله، ۵۶۸.
روحانی، گل‌های رنگارنگ، ۲۱۷.
تهرانی، یادی از استاد آواز ایران، ۲۷.
نوسخن، دیوان رهی معیری.
منابع
آقایی‌پور، شهرام (۱۳۷۲). «به یاد آن نغمه‌خوان فراموش‌نشدنی». ادبستان فرهنگ و هنر (۵۱): ۳۴–۳۵. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
پیرنیا، شاهرخ (۱۳۸۹). «یادی از خانه مشیرالدوله و خاطراتی از پدرم داود پیرنیا». بخارا (۷۵): ۵۵۵–۵۶۹. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
تهرانی، امیرحسین (۱۳۷۳). «یادی از استاد آواز ایران (به مناسب هشتمین سال درگذشت غلامحسین بنان)». ادبستان فرهنگ و هنر (۵۲): ۲۶–۲۷. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
صبا، منتخب الملوک (۱۳۸۱). «خاطره‌هایی از پدر و همسر». مقام موسیقایی (۱۸): ۴۱–۴۴. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
میرعلینقی، سید علیرضا (۱۳۷۶). «سروده‌های محلی در اقلیم نوا». شعر (۲۱): ۲۰۸–۲۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
رهی، معیری. «مصاحبهٔ رادیویی رهی معیری و مرتضی محجوبی». دریافت‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
روحانی، تقی. «گل‌های رنگارنگ ۲۱۷». دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۹.
سیجانی، ندا (۶ شهریور ۱۳۹۶). «نوازنده‌ای که تاریخ زنده موسیقی ایران است». ایران آنلاین. دریافت‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
نوسخن. «دیوان رهی معیری».
