کتاب موسیقایی بیاندیشیم بانی سی .وید انتشارات ماهور
موسیقایی بیاندیشیم
سال انتشار : 1398
تجربه‌ی موسیقی، بازنمود فرهنگ
بانی سی. وید
شابک : 9789648772791
ترجمه‌ی لیلا رسولی و مرجان جنت‌سرشت
به همراه دو سی‌دی
کتابِ موسیقایی بیاندیشیم، ویراست سوم، به عنوانِ سنگ بنا و اساسِ مجموعه کتاب‌های موسیقی جهان، با بهره‌گیری از نواها و سنت‌های فرهنگ‌های جهان به بررسی تنوع موسیقایی می‌پردازد. بانی سی. وید توضیح می‌دهد که چگونه عواملِ گوناگون فرهنگی، مانندِ جنسیت، قومیت، رسانه‌های گروهی، غربی‌سازی، ملی‌گرایی و فرهنگ‌پذیری، در حال شکل دادن به موسیقی و صورت‌های مختلفِ تجربه‌ی آن هستند.
فهرست:
دیباچه
پیشگفتار
سپاسگزاری
سخنی با خوانندگان
اندیشیدن درباره موسیقی
مردم
موسیقی ساسان شنوندگان موسیقی از منظر صدا
چیزی را موسیقی نامیدن ارزشهای زیبایی شناختی موسیقی
معنا موسیقی و معنای متنی
کاربرد
انتقال دانش موسیقایی
انتقال شفاهی و شنیداری انتقال دیداری به شکل نت نویسی
انشا درباره ساز ها
ایده هایی در باب انواع ساز ها
ایده هایی درباره ساز های خاص
تداعی های جنسی و جنسیتی
فرهنگی ارزشهای زیبایی شناختی ساز و فن‌آوری ساز و کالا بودگی
طنین و زیبایی شناسی صدا
ظرفیت ساز
ایده های تولید صداهای همگون و ناهمگون
زیبایی شناسی گروه نوازی نی ریتم
ریتم
آزاد
ریتم منحصربه متن
تقسیم زمان به واحد های مختلف در سطح تجربی نت های دوتایی و سه تایی های دیگر ساختارهای متری با ابزار بیان تعیین شده
ریتمیک خاورمیانه
چند ریتمی سرعت اندیشیدن درباره نواقص نوا اسامی نواها هجاها اعداد حروف تعیین نواک
چه کسی نباید را تعیین می‌کند تعیین جای نماز توالی نغمه‌ها فواصل نامگذاری فواصل ریز پرده‌ها گام گام کروماتیک گام های دیاتونیک با مشرقی تعداد نغمه ها در یک افتا ه ها و نقشه های آنها نغمه‌های همزمان نامگذاری فواصل عمودی مطبوع و نامطبوع بودن روش‌های نقدهای تاثیر متقابل میان بخش های مدلیک
ملودی و آکورد ها اجرای چندین ملودی چندصدایی ملودی
اندیشیدن درباره ساختار بخشی موسیقی بداهه و ساخته شده کسانی که موسیقی می سازند اولویت دادن به آنچه مهم است بازسازی شمال هند
به پایان رسیدن و با یک داستان موسیقی برای لحظه موسیقی تکرار سازمان دی تقابلی واکنش نسبت به بستن تعامل مخاطب اجرا کننده تعاملی درون گروهی موسیقی و حرکت ارزشهای اجتماعی
نقادان اندیشیدن درباره مباحث رویارویی ها و هویت ها تمرکز بر تاثیرات تمرکز بر حدود و مرزها اجتماعی ملی هویت منطقه‌ای جنسیت هویت های چندگانه
اصالت
فرا رفتن از مرزها رسانه‌های جمعی جهانی شدن بومی بودن
اندیشیدن درباره کار میدانی انتخاب پروژه برنامه ریزی پروژه انجام پروژه از اتمام پروژه واژه نامه منابع
نت لب کارون ناصر آهنیان مقدم جهانبخش مهموری نعمت‌الله آغاسی عراق افشاری
این نت در آواز افشاری (گوشه عراق) مایه‌های دو، سل و ر تهیه شده‌است.
آلبوم لب کارون
آهنگساز: ناصر آهنیان مقدم
ترانه سرا: جهانبخش مهموری
خواننده: نعمت‌الله آغاسی
لب کارون چه گل بارون
میشه وقتی که میشینن دلدارون
تو قایقها دور از غمها
می خونن نغمه خوش لب کارون
هر روز و تنگ غروب تو شهر ما
صفا داره لب شط پای نخلها
خوشه با جنگ و نی و ساغر و می
میشه با شادی و غم زمانه طی
چه خوب و قشنگه
لب کارون چه گل بارون
میشه وقتی که میشینن دلدارون
تو قایقها دور از غمها
می خونن نغمه خوش لب کارون
آخ تو چلچراغ آسمون پیدا میشه
سر پل تا نیمه شب غوغا میشه
دسته دسته دخترون اهوازی
میان بیرون از خونه با طنازی
گیسوها پریشون همه شاد و خندون
قد بلند و خوشگل همه رهزن دل
چه خوب و قشنگه
لب کارون چه گل بارون
میشه وقتی که میشینن دلدارون
تو قایقها دور از غمها
می خونن نغمه خوش لب کارون
در این محصول ویدیوهای زیر را دانلود خواهید کرد:
شب مهتاب علی‌اکبر شیدا کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
چهارمضراب همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
پیش‌درآمد بیات ترک ابراهیم منصوری رضا محجوبی آموزش دوم جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
قطعه ضربی بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
درویشانه بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
رنگ بیات ترک غلامحسین درویش‌خان نیما فریدونی تار.mp4
پیش‌درآمد افشاری سل غلامحسین درویش‌خان نیما فریدونی سه‌تار.mp4
نمی‌دانم چه در ابوالقاسم عارف قزوینی افشاری سل نیما فریدونی تار.mp4
ای یوسف خوشنام ما میرزا حبیب سماع‌حضور نیما فریدونی تار
درآمد بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
کرشمه بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
خسروانی بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
شهابی بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
مهربانی بیات ترک فا کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
فیلی کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
شکسته بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
مثنوی بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
چهارمضراب شکسته بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
اگر دل می‌بری جانا کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
همچو فرهاد قدیم کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
درآمد افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
حاجیانی افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
مثنوی افشاری کتاب دوم جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
قرایی آوازی افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
قرایی افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
قرایی ضربی افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
رهاب افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
صدری افشاری کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
رنگ فرح همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
درآمد همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
درآمد شعری همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
درآمد دوم زنگ شتر همایون کتاب دوم جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
چکاوک همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
بیداد همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
بیداد ضربی همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
جامه‌دران همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
دنباله بیداد همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
شوشتری همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
بختیاری همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
مبارکباد شیرازی همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
محلی دزفولی همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
لیلی و مجنون همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
نوروز صبا همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
نوروز عرب همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
رنگ شهرآشوب همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
نفیر و فرنگ همایون کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
پیش‌درآمد اصفهان مرتضی نی‌داوود کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
درآمد اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
ضربی و چهارمضراب اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
بیات راجه اصفهان کتاب دوم جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
جامه‌دران اصفهان کتاب دوم جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار .mp4
آواز بیات راجه اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
بهار دلنشین روح‌الله خالقی کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
صوفی‌نامه اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
نغمه اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
چهارمضراب بیات راجه اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
بیات شیراز اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
سوز و گداز اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
عشاق اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
آواز عشاق اصفهان کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
چهارمضراب عشاق اصفهان محمود ذوالفنون نیما فریدونی تار.mp4
رنگ سوم اصفهان سل غلامحسین درویش‌خان نیما فریدونی تار.mp4
شهابی بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
شهابی بیات ترک کتاب دوم آموزش جلال ذوالفنون نیما فریدونی تار
کاروان تنها ماندم مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار
کاروان تنها ماندم مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار
کاروان مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار.mp4
کاروان مرتضی محجوبی دشتی لا نیما فریدونی تار.mp4
کاروان (تصنیف)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبریپرش به جستجو
«کاروان»
تک‌آهنگ از غلامحسین بنان
از آلبوم گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۱۷
سبک موسیقی سنتی ایرانی (آواز دشتی)
ترانه‌سرا رهی معیری
آهنگساز مرتضی محجوبی
تنظیم کننده جواد معروفی
کاروان نام یک تصنیف است با خوانندگی غلامحسین بنان که در گوشهٔ دیلمان از آواز دشتی اجرا شده‌است.
تاریخچه
این تصنیف نخستین بار در برنامهٔ رادیویی گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۱۷، با همکاری مرتضی محجوبی (آهنگساز) و رهی معیری (شاعر) اجرا شده‌است. در این برنامه ابتدا یک قطعهٔ چهارمضراب از ابوالحسن صبا اجرا می‌شود، سپس بنان یک قطعهٔ آوازی در گوشهٔ دیلمان از آواز دشتی و پس از آن تصنیف کاروان را با آهنگسازی محجوبی و شعر معیری اجرا می‌کند.[۱] این قطعات را جواد معروفی برای اجرا با پیانو و ارکستر تنظیم کرده‌است.[۲] بنابر توضیحات تقی روحانی (گویندهٔ برنامه)، اعضای ارکستر گل‌ها در این برنامه عبارتند از مرتضی محجوبی، جواد معروفی، علی تجویدی، همایون خرم، حبیب‌الله بدیعی، عباس شاپوری، سلیم فرزان، محمد میرنقیبی، علیرضا ایزدی، و امیرناصر افتتاح[۳]. برخی منابع به اشتباه حسینعلی وزیری‌تبار را به عنوان نوازندهٔ ساز قره‌نی این اثر معرفی می‌کنند[۴][۵] اما مشاهده می‌شود که تقی روحانی هنگام معرفی اعضای ارکستر گل‌ها در این اجرا، اسمی از حسینعلی وزیری‌تبار نمی‌برد و سلیم فرزان تنها نوازندهٔ قره‌نی در بین این هنرمندان است.[۶] همچنین غلامحسین بنان در برنامهٔ رادیویی «سرگذشت رادیو» از سلیم فرزان به عنوان نوازندهٔ قره‌نی این اثر نام می‌برد. بنابر توضیحات رهی معیری در یک مصاحبهٔ رادویی، ترانهٔ کاروان به یاد رضا محجوبی ساخته شده است.[۷] همچنین تقی روحانی در ابتدای برنامه به این نکته که این اثر به یاد رضا محجوبی تنظیم یافته‌است، اشاره می‌کند. از طرفی به گفتهٔ همسر صبا، قطعهٔ کاروان را محجوبی در واکنش به خبر درگذشت صبا خلق کرده‌است و ترجیع‌بند شعر آن («با ما بودی، بی ما رفتی») نیز به همین حادثه اشاره دارد.[۸] اما شهرخ پیرنیا فرزند داوود پیرنیا ساخت این قطعه را به یک گردهمایی هنرمندان در منزل پدرش منتسب کرده‌است.[۹][۱۰] تصنیف کاروان یکی از آثار گرانبهای بنان دانسته می‌شود.[۱۱]
شعر
همه شب نالم چون نی که غمی دارم
دل و جان بردی اما نشدی یارم
با ما بودی، بی ما رفتی
چو بوی گل به کجا رفتی؟
تنها ماندم، تنها رفتی
چو کاروان رود، فغانم از زمین بر آسمان رود
دور از یارم خون می‌بارم
فتادم از پا به ناتوانی
اسیر عشقم، چنان‌که دانی
رهایی از غم نمی‌توانم
تو چاره‌ای کن، که می‌توانی
گر ز دل برآرم آهی، آتش از دلم خیزد
چون ستاره از مژگانم، اشک آتشین ریزد
چو کاروان رود، فغانم از زمین بر آسمان رود
دور از یارم خون می‌بارم
نه حریفی تا با او غم دل گویم
نه امیدی در خاطر که تو را جویم
ای شادی جان، سرو روان، کز بر ما رفتی
از محفل ما، چون دل ما، سوی کجا رفتی؟
تنها ماندم، تنها رفتی
به کجایی غمگسار من، فغان زار من بشنو بازآ
از صبا حکایتی ز روزگار من بشنو بازآ
بازآ سوی رهی
چون روشنی از دیدهٔ ما رفتی
با قافلهٔ باد صبا رفتی
تنها ماندم، تنها رفتی[۱۲]
بازخوانی
تاکنون خوانندگان فراوانی این تصنیف را بازخوانی کرده‌اند از جمله محمدرضا شجریان (در یک اجرای خصوصی همراه با سه‌تار پرویز مشکاتیان و نی محمد موسوی) و مرضیه (برنامهٔ رادیویی گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۲۰).
پانویس
آقایی‌پور، به یاد آن نغمه‌خوان فراموش‌نشدنی، ۳۵.
میرعلینقی، سروده‌های محلی در اقلیم نوا، ۲۱۱.
روحانی، گل‌های رنگارنگ، ۲۱۷.
میرعلینقی، سروده‌های محلی در اقلیم نوا، ۲۱۱.
سیجانی، نوازنده‌ای که تاریخ زنده موسیقی ایران است.
روحانی، گل‌های رنگارنگ، ۲۱۷.
معیری، مصاحبهٔ رادیویی رهی معیری و مرتضی محجوبی.
صبا، خاطره‌هایی از پدر و همسر، ۴۴.
پیرنیا، یادی از خانه مشیرالدوله، ۵۶۸.
روحانی، گل‌های رنگارنگ، ۲۱۷.
تهرانی، یادی از استاد آواز ایران، ۲۷.
نوسخن، دیوان رهی معیری.
منابع
آقایی‌پور، شهرام (۱۳۷۲). «به یاد آن نغمه‌خوان فراموش‌نشدنی». ادبستان فرهنگ و هنر (۵۱): ۳۴–۳۵. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
پیرنیا، شاهرخ (۱۳۸۹). «یادی از خانه مشیرالدوله و خاطراتی از پدرم داود پیرنیا». بخارا (۷۵): ۵۵۵–۵۶۹. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
تهرانی، امیرحسین (۱۳۷۳). «یادی از استاد آواز ایران (به مناسب هشتمین سال درگذشت غلامحسین بنان)». ادبستان فرهنگ و هنر (۵۲): ۲۶–۲۷. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
صبا، منتخب الملوک (۱۳۸۱). «خاطره‌هایی از پدر و همسر». مقام موسیقایی (۱۸): ۴۱–۴۴. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
میرعلینقی، سید علیرضا (۱۳۷۶). «سروده‌های محلی در اقلیم نوا». شعر (۲۱): ۲۰۸–۲۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ – به واسطهٔ نورمگز.
رهی، معیری. «مصاحبهٔ رادیویی رهی معیری و مرتضی محجوبی». دریافت‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
روحانی، تقی. «گل‌های رنگارنگ ۲۱۷». دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۹.
سیجانی، ندا (۶ شهریور ۱۳۹۶). «نوازنده‌ای که تاریخ زنده موسیقی ایران است». ایران آنلاین. دریافت‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
نوسخن. «دیوان رهی معیری».
