کتاب مکاتب سنتورنوازی در ایران کیومرث پیرگلو انتشارات خنیاگر
عنوان کتاب مکاتب سنتور نوازی در ایران از قاجاریه تا کنون
نویسنده کیومرث پیرگلو
مترجم فاطمه نکونام
ناشر خنیاگر
شابک 9786009497379
تعداد صفحات 328
قطع رحلی
موضوع تاریخچه سنتور ایرانی و تکنیک‌های نوازندگی
فهرست منابع صوتی
فهرست منابع تصویری
بی مقدمه ناشر
مقدمه نویسنده
فصل اول تاریخچه مختصر موسیقی ایران
موسیقی ایران پیش از اسلام
خلاصه
فصل دوم نظریه ساختار بود و فرم های موسیقی ایرانی
پیشینه این ضریح موسیقی ایرانی
شرح مختصر گام ها و فواصل
۱۷ پرده
۲۴ نوع پرده
فواصل انعطاف پذیر
ردیف گوشه
نت شاهد فاطمه و متولیان
دستگاه ها
فرم های موسیقی ایرانی
فصل سوم تاریخچه سنتورساختمان و تکنیک های نوازندگی
تاریخچه سنتور
ساختمان سنتور و موقعیت سیم ها بر
اندازه های مختلف
سنتور کروماتیک
مضراب های سنتور شیوه های مضراب
مضراب های سنتور نواختن مضراب با موج
نواختن مضراب با انگشتان
نواختن سنتور با فشار آوردن بر سیم ها
انواع تکرار به ویژه در بداهه نوازی سنتور
تکرار در قطعات آوازی سنتور
تکرار عینی
تکرار در نویسی قطعات ضربی سنتور
تزئینات در سنتور نوازی
تکیه دوتایی
دوتایی یا تزیین الگوی سکانس وار
ریز پایین رونده
سبک شناسی تزیینات در موسیقی
ملودی درونی گسترش و بسط ملودیک در سنتور نوازی
فصل پنجم ساختار بداهه در موسیقی ایرانی
فصل ششم پیش به سوی یافتن معنای به دانه در سنتور نوازی و موسیقی ایران
نظریه های بداهه
نگرش موسیقیدانان ایرانی نسبت به بداهه
پشنگ کامکار
محمد دلنوازی
پرویز مشکاتیان
حسن ناهید منصور نریمان
حمید متبسم
رضا شفیعیان رحمت الله بدیعی
میلادی تا کنون
مقدمه
پنج دسته سنتورنوازان
مکتب شفاهی شنیداری
منابع صوتی اجراهای مورد بررسی
رسید مکتب قدیم
زندگینامه استادان قاجار
حسن سنتور خان
محمد صادق خان
میرزا علی اکبر شاهی
حبیب سماعی
ویژگیهای سنتور نوازی در دوره قاجار
اجرای اول علی اکبر شاهی
روش های رها و مسیحی
بسط و گسترش
تفسیر ریز و تزئینات
تکنیک های نوازندگی
اجرای سوم حبیب سماعی دستگاه شور
تکنیک نوازندگی کوک سونوریته
سنت‌گرایان سده بیستم
ویژگی های نوازندگی سنت گرایان
زندگینامه سنت‌گرایان
منصور سامی
حسین ملک
میلاد کیایی
اجراهای سارمی و ملک
اجرای چهارم نواخته صارمی در دستگاه همایون
ن اجرای پنجم نواخته ملک در دستگاه سه گاه
فصل هشتم
تاریخچه و تحلیل مکتب جدید سنتور نوازی
مهمترین کتابهای نرخ سنت
چطور کتاب های ردیف
کتاب های مقدماتی سنتور آموزشی و غیر آموزشی
کتابهای پیش درآمد چهارمضراب و رنگ
کتاب های تصنیف
کتابهای دو نوازی
زندگینامه سنتورنوازان سبک جدید
سید ابوالحسن صبا
فرامرز پایور
پرویز مشکاتیان
پشنگ کامکار
رضا شفیعیان
ویژگیهای مکتب جدید سنتور نوازی
نوآوری صبا
پایپ و بسط و گسترش ردیف
پیش درآمد و سیر تکامل آن در مکتب جدید
فرم چهار مضراب
تفسیر ریز و تزئینات
تاثیرات ساختارهای موسیقایی غربی بر سنتور نوازی
تکنیک های ملودی پردازی
نت پدال
فرم های غربی در موسیقی ایرانی
قطعات دو صدایی در سنتور
آهنگسازی برای گروه
دونوازی سنتور
فصل نهم سنتور نوازان منفرد
منفرد های نزدیک به مکتب قدیم
رضا ورزنده
مجید یحیایی
منطقه های نزدیک به مکتب جدید
سید مسعود میثاقیان
اردوان کامکار
شیوه نوازندگی ورزنده
شیوه
شیوه نوازندگی میثاقیان
اردوان کامکار
فصل دهم نتیجه گیری
منابع
منابع صوتی و تصویری سه نوازی و چهارنوازی سنتور
سوسن اصلانی
ویژگی های مکتب جدید سنتور نوازی فصل هفتم تاریخچه مکاتب سنتور نوازی از حدود ۱۸۰۰
مقام دستگاه
نت دلشکن اکبر محسنی دشتی غلامحسین بنان
این نت در آواز دشتی لا تهیه شده‌است.
دلشکن
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
«تصنیف دلشکن (یار بیگانه نواز)»
ترانه اکبر محسنی
ژانر موسیقی سنتی ایرانی
آهنگساز(ها) اکبر محسنی
ترانه‌سرا(ها) بیژن ترقی
این اثر با صدای خوانندگانی چون غلامحسین بنان اجرا شده‌است.
«دلشکن»، که با نام «یار بیگانه‌نواز» نیز شناخته می‌شود، نام یک تصنیف مشهور ایرانی در دستگاه شور آواز دشتی اثر اکبر محسنی با شعری از بیژن ترقی است[۱][۲][۳] که اولین بار توسط غلامحسین بنان خوانده شده‌است.[نیازمند منبع] این اثر توسط چندین خواننده بازخوانی شده‌است، از جمله اجرا با تنظیم پرویز مشکاتیان و آواز علی رستمیان و اجرای گروه عارف در آلبوم کنج صبوری یا اجرا با همان تنظیم با آواز ایرج بسطامی و سه‌تار بهداد بابایی در آلبوم بداهه‌خوانی و بداهه‌نوازی. همچنین با صدای عبدالحسین مختاباد در آلبوم بهشت من با تنظیم سامان احتشامی و همچنین، پویا سرایی نیز این اثر را خوانده و با سنتور همراهی کرده‌است.[نیازمند منبع] روشن نعمتی‌نیا نیز این اثر را به شیوه‌ای متفاوت و با تنظیم آرین بهاری، بازخوانی و اجرا کرده است.
متن تصنیف
به که گویم، چه بگویم؟
که چه کرده، غم تو به ما
همه سوزم، همه دردم، به خدا، به خدا، به خدا
یار بیگانه نوازم شرح عشق جان گدازم
قصه‌ای از سوز وسازم باتو می‌گویم امشب
تا که چشم جان گشودم شمع پنهان وجودم
شعله زد در تار و پودم آه جانسوزم برلب
تو ندانی که چه کردی به من و دل من به خدا
چه غمت از من بی دل تو کجا من خسته کجا
رهگذار بی نصیبی، بی قراری بی شکیبی، تا سحر گه ناله سر کرده
نیمه شب‌ها در سیاهی، بی نصیبی بی‌پناهی، از سر کویی گذر کرده
ای بهشت موعودم آن سیاهی من بودم
بی خبر ای سرور من می‌گذشتی از بر من
نه اشک چشمم را بدیدی نه ناله قلبم شنیدی
چو بخت من رفتی؛ مه من
چو آهوی صحرا رمیدی، ز سوی من دامن کشیدی
تو دل شکن رفتی
اجرای این اثر
این تصنیف توسط خوانندگان بسیاری اجرا شده. برخی از این اجراها:
باصدای غلامحسین بنان (اولین اجرا)
باصدای علی رستمیان (تنظیم استاد پرویز مشکاتیان، اجرای گروه عارف، آلبوم کنج صبوری)
باصدای ایرج بسطامی (بر اساس همان تنظیم مشکاتیان، با سه تار نوازی بهداد بابایی، آلبوم بداهه خوانی و بداهه نوازی)
با صدای عبدالحسین مختاباد با تنظیم سامان احتشامی در آلبوم بهشت من در سال 1384
با صدا و سنتور پویا سرایی، کلیپ تصویری، تولید: مؤسسه نهاله رودکی[۴]
با صدای روشن نعمتی‌نیا (تنظیم: آرین بهاری، تولید و پخش: موسسه Solo Production)
مقالات وابسته
اکبر محسنی
بیژن ترقی
غلامحسین بنان
منابع
مطابق با جلد آلبوم‌هایی که در آن‌ها بازخوانی شده (توضیحات جلد دربارهٔ آهنگساز و ترانه‌سرا)
«یار بیگانه‌نواز؛ ایرج بسطامی». تابناک. ۰۷ شهریور ۱۳۹۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
«دلشکن». ایران‌صدا.
«تصنیف دلشکن». موسیقی ما. مرداد ۱۳۹۴.
نت از یاد رفته نصرالله زرین‌پنجه مهدی مفتاح غلامحسین بنان
این نت در دستگاه ماهور مایه‌های سل و دو تهیه شده‌است.
ترانه‌سرا: بیژن ترقی
دیگر از ما یادی نکنی یادی از ناشادی نکنی
دیگر جامی با من نزنی سوز جان را دامن نزنی
مهرم دیدی یارم نشدی ، شمع شام تارم نشدی
دردم از تو درمان از تو ، وصلم از تو هجران از تو
جز تو کی می جویم هم نفسی جز تو من نسپردم دل به کسی
هم راز و یار دلم تو بودی جانم را گرمی تو می فزودی
چشمم مانده به ره از تو نبد اثری
عمرم شد سپری از تو نشد خبری
کجایی کجایی که دور از تو در آتش همچو عودم
کجایی کجایی که از مهر تو باشد تار و پودم
تو بودی شادی افزا تو بودی مجلس آرا تو بودی در هواها شهپر من
تو کردی بی نصیبم ز دل بردی شکیبم کشیدی سایه ات را از سر من
غلامحسین بنان – از یاد رفته / Gholam Hossein Banan-Az yad rafte
نت جدایی محمود قراملکی افسر شهیدی آوانگاری نیما فریدونی
این نت در دستگاه همایون مایه لاکرن تهیه شده‌است.
آلبوم موسیقی جدایی
ترانه‌سرا: مسعود امینی
آهنگساز: محمود قراملکی
تنظیم‌کننده: مجتبی میرزاده
روزی که از تو جداشم روز مرگ خنده هامه روز تنهایی دستام فصل سرد گریه هامه
توی اون کوچه غمگین جای پاهای تو مونده هنوزم اون بید مجنون عکس قلبت رو پوشونده
بعد تو گریه رفیقم غم تو داده فریبم حالا من تنها و خسته توی این شهر غریبم
توی این شهر غریبم توی این شهر غریبم
تو با خوشحالی و امید منو تنهایی و حسرت تو تو باغ پر از گل
من یکی ای تو شهر غربت روح من همسفر غم توی شهر غصه پوسید
قلب من همراه قلبت پاکو غمگنانه کوچید
بعد تو گریه رفیقم غم تو داده فریبم حالا من تنها و خسته توی این شهر غریبم
توی این شهر غریبم توی این شهر غریبم
روزی که از تو جداشم روز مرگ خنده هامه روز تنهایی دستام فصل سرد گریه هامه
توی اون کوچه غمگین جای پاهای تو مونده هنوزم اون بید مجنون عکس قلبت رو پوشونده
بعد تو گریه رفیقم غم تو داده فریبم حالا من تنها و خسته توی این شهر غریبم
روزی که از تو جداشم روز مرگ خنده هامه روز تنهایی دستام فصل سرد گریه هامه
توی اون کوچه غمگین جای پاهای تو مونده هنوزم اون بید مجنون عکس قلبت رو پوشونده
بعد تو گریه رفیقم غم تو داده فریبم حالا من تنها و خسته توی این شهر غریبم
تو با خوشحالی و امید منو تنهایی و حسرت تو تو باغ پر از گل
من یکی ای تو شهر غربت روح من همسفر غم توی شهر غصه پوسید
قلب من همراه قلبت پاکو غمگنانه کوچید
بعد تو گریه رفیقم غم تو داده فریبم حالا من تنها و خسته توی این شهر غریبم
توی این شهر غریبم توی این شهر غریبم
Afsar Shahidi – Jodaee (Shahre Gharib) | افسر شهیدی – (روزی که از تو جدا شم) جدایی
بشارت: محمدرضا لطفی،امیرهوشنگ ابتهاج و محمدرضا شجریان
شعر آهنگ بشارت:
ترانه‌سرا: هوشنگ ابتهاج (سایه)
زمانه قرعه ی نو می‌زند …
زمانه قرعه ی نو می‌زند به نام شما
خوشا شما …
خوشا شما که جهان می‌رود به کام شما
درین هوا چه نفس‌ها پر آتش است و خوش است
درین هوا چه نفس‌ها پر آتش است و خوش است …
که بوی عود دل ماست در مشام شما
تنور سینه ی سوزان ما به یاد آرید
تنور سینه ی سوزان ما به یاد آرید …
کز آتش دل ما پخته گشت خام شما
کز آتش دل ما پخته گشت خام شما …
دانلود آهنگ بشارت محمدرضا شجریان
قطعه بشارت, با آواز خسرو آواز ایران محمدرضا شجریان, آهنگسازی محمدرضا لطفی و شعری از هوشنگ ابتهاج, اولین قطعه از آلبوم سپیده (چاووش ۶) می باشد.
