سی‌دی تصنیف در دوره پهلوی اول انتشارات ماهور
تصنیف در دوره‌ی پهلوی اول
سال انتشار : 1398
به روایت صفحات گرامافن ۷۸ دور
خواننده: عنایت‌الله شیبانی، علی‌خان عارف، حسین‌خان طهرانی، سیدمحمد قراب‌زاده، اصغرخان (تجلی)، نظام‌الدین‌خان، حسن‌خان سنجلانی، ادیب خوانساری، عبدالعلی وزیری و رضاقلی‌میرزا ظلی
آهنگساز: علی‌اکبر شهنازی، جهانگیر مراد (حسام‌السلطنه)، درویش‌خان، علینقی وزیری، رضا محجوبی و مجید وفادار
تار: علی‌اکبر شهنازی، یحیی زرپنجه، عبدالحسین شهنازی و امیر خرمیان
ویلن: ابراهیم منصوری، اصغرخان و مجید وفادار
نی: مهدی نوایی
گردآوری و متن: محمدرضا شرایلی
درباره‌ی این اثر، به قلم محمدرضا شرایلی می‌خوانیم:«تصنیف به عنوان گونه‌ی موسیقاییِ موزونِ باکلام در موسیقی دستگاهی و مرور تحولات آن از قاجار به پهلوی اول یکی از موضوعات جذاب پژوهش در تاریخ موسیقی بوده است. چه تصنیف را ساخته‌ای ساده و سبُک بدانیم و چه برخاسته از سنت کهن ترکیب کلام موزون و موسیقی ــ که می‌تواند پیچیدگی‌هایی گاه بیش از آوازِ متر آزاد داشته باشد ــ می‌پذیریم که از دوران مشروطه به بعد تحولات ساختاری ـ محتوایی شگرفی به خود دیده است. در موسیقی این دوران تنها تصنیف بود که اشعار همه‌گیر را می‌توانست با خود همراه کند؛ چه مضمون راجع به گرانی نان و لوچیِ چشم فرزند شاه شهید و فرنگ‌رفتن مظفرالدین‌شاه بود و چه بر سر آذربایجان و مجلس و آزادی‌خواهی و کشف حجاب. تصنیف از سوی دیگر به دلیل ساختار آهنگین موزون خود همواره در یک مجلس موسیقی پس از خواندن آواز قطعه‌ای لازم‌الاجرا بود تا حال مجلس را تغییر دهد. بنابراین گزینه‌ی مناسبی برای سازندگان آن بود تا بتوانند با ساخت و رواج تصنیف افکار و آمال و خواسته‌های خود را در جامعه رواج دهند و دهان به دهان بگردانند. در تحولات پس از مشروطه بسیاری از سنت‌ها دچار تغییر شدند؛ خوانندگان زن که پیش از آن بیشتر در مجالس موسیقی زنانه و کمتر در جمع مردانه حضور داشتند به یک‌باره وارد جریان ضبط رسمی موسیقی شده و تنها از سه‌تن از آنان (افتخار، امجد و زری) در سال 1291ش. در تهران بیش از 75 تراک روی صفحات گرامافن ضبط شد که سهم تصنیف در این ضبط‌ها بیش از آواز بود (نخستین ضبط آثار عارف نیز در همین صفحات توسط همین سه خانمِ خواننده به یادگار مانده است). با این مشخصات گونه‌ای تصنیف در اواخر قاجار شکل می‌گیرد که ویژگی‌هایی متفاوت با انواع قطعات باکلامِ موزونِ پیش از خود دارد. چندسالی از این تحولات نگذشته دوران سردارسپهی رضاخان فرامی‌رسد و چهارسال بعد با تغییر رسمی حکومت از قاجار به پهلوی جریان روشنفکری و تجددخواهی سویی تازه به خود می‌گیرد و .. طبیعتاً تصنیف‌سازی به عنوان تولید محتوای بخشی از برنامه‌ها به جریانی پررنگ در موسیقی ایران بدل می‌شود؛ جریانی که دیگر سنت و تجدد نمی‌شناسد؛ همگی سهیم‌اند، از عارف و درویش گرفته تا وزیری و نی‌داوود و شهنازی. متأسفانه به دلیل عدم ضبط صفحات گرامافن از موسیقی ایرانی حد فاصل 1293 تا 1305ش. ــ که دوران آغازینِ رونق این تحولات است ــ از منبعی مهم برای تحلیل دقیق ساخته‌های این سال‌ها بی‌بهره‌ایم اما خوشبختانه از 1305ش. به بعد که مجدداً ضبط صفحات از سر گرفته می‌شود می‌توانیم با دقت نظری بیشتر به بررسی ساختار و محتوای این آثار بپردازیم، چه هنوز می‌توان نمونه‌هایی از همان ساخته‌های دوران گذار را در آثار نخستینِ ضبط‌های دوره‌ی پهلوی اول شنید؛ تصانیف درویش‌خان و عارف و بهار و عشقی و امیرجاهد از این دست‌اند. ضبط صفحات گرامافن در دوره‌ی پهلوی اول مقارن است با حضور تصنیف‌خوانان متعددی که گاه تنها در چند صفحه به هنرنمایی پرداخته‌اند و گاه در چندین دوره‌ی ضبط آثار فراوانی از هنر آوازخوانی و تصنیف‌خوانی‌شان برجای مانده است. زنان در عرصه‌ی تصنیف‌خوانی در این دوره بیش از مردان در ضبط‌ها حضور دارند، تنها در آثار ضبط‌شده در دوره‌ی پهلوی اول (1305 تا 1317ش.) بیش از 20 خواننده‌ی زن را سراغ داریم که تصانیفی از خود در صفحات 78دور به یادگار گذارده‌اند، اما نمونه‌هایی محدود از آثار مردان خواننده نیز در این صفحات ضبط شده که در این آلبوم مورد نظر ماست.»
فهرست:
صد زخم زبان
باد صبا
در مورد ایران
یاد از آن شبی
عروس گل
شهره در جهان
با زلف تو
دختر سلطان دمشق
زاهدان
دی‌وی‌دی آموزش تصویری کتاب همساز نیما فریدونی سه‌تار
در این دی وی دی نیما فریدونی به آموزش تصویری و توضیحات کامل این آهنگ ها پرداخته و آنها را اجرا کرده است.
کتاب همساز شامل چندین قطعه و آهنگ و تمرین مفید و زیبا برای تار و سه‌تار می باشد.
تمرین دشتی علینقی وزیری نیما فریدونی سه‌تار.mp4
پیش‌درآمد شور سل یوسف فروتن نیما فریدونی سه‌تار.mp4
پیش‌درآمد دشتی لا یوسف فروتن نیما فریدونی سه‌تار.mp4
چنانت دوست می‌دارم دشتی لا قدیمی نیما فریدونی سه‌تار
پیش‌درآمد اصفهان علی‌اصغر بهاری نیما فریدونی سه‌تار
چون به زلف خویش نیما فریدونی سه‌تار
پیش‌درآمد ماهور دو مرتضی نی‌داوود نیما فریدونی سه‌تار
تمرین دشتی لا ابوالحسن صبا نیما فریدونی سه‌تار
رنگ راک نورعلی برومند ماهور فا نیما فریدونی سه‌تار
پیش‌درآمد ابوعطا می‌کرن رضا محجوبی نیما فریدونی سه‌تار.mp4
پیش‌درآمد افشاری سل رضا محجوبی نیما فریدونی سه‌تار.mp4
ذلیل و بیچاره پرویز ایران‌پور دشتی لا نیما فریدونی سه‌تار
هزاردستان محمدعلی امیرجاهد چهارگاه نیما فریدونی سه‌تار.mp4
دخترک ژولیده علینقی وزیری چهارگاه دو نیما فریدونی سه‌تار.mp4
چهارمضراب اصفهان احمد عبادی مایه‌ی دو نیما فریدونی سه‌تار.mp4
ای کبوتر حسام‌السلطنه جهانگیر مراد ابوعطا لاکرن نیما فریدونی سه‌تار.mp4
رنگارنگ ۱ تا بهار دلنشین روح‌الله خالقی اصفهان دو نیما فریدونی سه‌تار.mp4
پیش‌درآمد ماهور سعید هرمزی نیما فریدونی سه‌تار.mp4
چهارمضراب چهارگاه احمد عبادی با مترونوم و سرعت پایین نیما فریدونی سه‌تار.mp4
چهارمضراب دستگاه چهارگاه (مایه‌ی دو) احمد عبادی نیما فریدونی سه‌تار.mp4
تصنیف به اصفهان رو بیات اصفهان علی اکبر شهنازی نیما فریدونی سه تار.mp4
ای ایران روح الله خالقی حسین گل گلاب . نیما فریدونی سه تار.mp4
چهارمضراب بیداد هوشنگ ظریف نیما فریدونی سه‌تار.mp4
پیش‌درآمد دشتی لا رضا محجوبی نیما فریدونی سه‌تار
مقدمه ی تار و پود حسین علیزاده دشتی سل نیما فریدونی سه تار.mp4
سرور چهارمضراب اصفهان سل هوشنگ ظریف نیما فریدونی سه‌تار.mp4
تمرین گام دو نصرالله زرین‌پنجه نیما فریدونی سه‌تار
ضربی سه‌گاه می‌کرن نصرالله زرین‌پنجه نیما فریدونی سه‌تار
تمرین ماهور فا داریوش دولتشاهی نیما فریدونی سه‌تار
به یاد گذشته ابوالحسن صبا دشتی لا نیما فریدونی سه‌تار
به زندان ابوالحسن صبا همایون رکرن نیما فریدونی سه‌تار
سامانی ابوالحسن صبا سه‌گاه می‌کرن نیما فریدونی سه‌تار
هدیه عاشق مرتضی نی‌داوود همایون لاکرن نیما فریدونی سه‌تار
حاضرباش علینقی وزیری سل ماژور نیما فریدونی سه‌تار
چهارمضراب اصفهان کهن دو احمد عبادی نیما فریدونی سه‌تار
شکایت معشوق عبدالحسین برازنده ابوعطا می‌کرن نیما فریدونی سه‌تار
ضربی شکسته ماهور قدیمی به روایت یوسف فروتن نیما فریدونی سه‌تار
ز فروردین یحیی زرپنجه ماهور دو نیما فریدونی سه‌تار
ای مه من قدیمی اصفهان دو نیما فریدونی سه‌تار
رنگ اصفهان کهن دو مرتضی نی‌داوود نیما فریدونی سه‌تار
فغان شب پرویز ایران‌پور دشتی لا نیما فریدونی سه‌تار
جلوه گل جواد بدیع‌زاده همایون می‌کرن نیما فریدونی سه‌تار
دوضربی بیات ترک فا ابوالحسن صبا نیما فریدونی سه‌تار
مرغ سحر مرتضی نی‌داوود براساس اجرای ملوک ضرابی نیما فریدونی سه‌تار
پیش‌درآمد اصفهان سل رضا محجوبی نیما فریدونی سه‌تار
دوضربی دشتی لا علینقی وزیری نیما فریدونی سه‌تار
ضربی چهارگاه دو یوسف فروتن نیما فریدونی سه‌تار
