نوشته شده در دیدگاه‌تان را بنویسید

کتاب نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی داریوش طلایی

کتاب نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی داریوش طلایی

با توجه به اینکه این کتاب ارزشمند که حاصل تحقیقات بسیار زیاد استاد ارجمند جناب داریوش طلایی است به چاپ مجدد نرسیده و در بازار نایاب می باشد ، لازم دانستم آن را به این شکل در اختیار پژوهشگران ارجمند قرار دهم . در صورتی که این کتاب به چاپ مجدد رسید و جهت خرید در بازار قابل دریافت گردید لطفا با شماره ی تلفن ۰۰۹۸۹۱۲۳۱۰۸۷۴۰ و یا تلگرام همین شماره جهت حفظ حقوق نویسنده و انتشارات ما را مطلع فرمایید تا نسبت به حذف این مطلب از سایت اقدام نماییم .

با سپاس نیما فریدونی

“نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی” کتابی است که در سال ١٣٧٢ به دو زبان فارسی و انگلیسی به چاپ رسیده است. هدف از نوشتن این کتاب ارائه‌ی سرفصل‌هایی از دیدگاه‌های مؤلف به‌منظور دستیابی به تئوری جامع موسیقی ایرانی است. در این دیدگاه جدید ـ با نگاهی عمل‌گرایانه و واقع‌گرایانه به مقوله‌ی تئوری در موسیقی ایرانی ـ عناصر بنیادین یک تئوری جدید پایه‌گذاری می‌شود که از ساختار درونی و ذاتی موسیقی ایرانی اخذ شده است.
تا پیش از چاپ کتاب مذکور، گفتمان غالب در موسیقی ایرانی نظریات علینقی وزیری و روح‌الله خالقی بود که مبتنی بودند بر انطباق تئوری موسیقی مغرب زمین با موسیقی ایرانی. اما، بنا بر آنچه در مقدمه‌ی این کتاب آمده است، «همان‌گونه که دستور هر زبانی از درون همان زبان کشف و تدوین می‌شود، تئوری موسیقی هر ملتی نیز فقط با شناخت و تحلیل درون مایه‌ها و ویژگی‌های موسیقی همان ملت به دست می‌آید و قواعد و اصول موسیقی ملل مختلف لزوماً قابل تعمیم نیستند.»
کتاب نگرشی نو ابتدا به موضوعاتی چون تعریف ردیف، ارائه‌ی چشم‌اندازی از پیشینه و انگیزه‌های شکل‌گیری ردیف، تعریف مقوله‌ی “مُد” و سیستم مدال و شرح تفاوت آن با ردیف، ویژگی‌های ملودی در موسیقی ایرانی و ساختار منعطف آن می‌پردازد و سپس موضوع اصلی را ـ یعنی معرفی سلول‌های سازنده‌ی سیستم مدال موسیقی ایرانی ـ طرح می‌کند. بدین ترتیب، پس از برشمردن مفاهیم اولیه، ساختار مدال پیچیده‌ی دستگاه‌ها و آواز‌ها و همچنین چگونگی به‌هم‌پیوستن و کارکرد سلول‌های ژنتیکی آن‌ها را تشریح می‌کند و در عین حال همواره جنبه‌های پراتیک موسیقی ایرانی را مدنظر دارد.
نگرشی نو متنی است موجز که طی سال‌های پس از انتشار در دوره‌های آموزشی گوناگون تدریس، بسط و شرح داده شده است و جنبه‌های کاربردی آن در شناخت جامع‌تر از افق‌های خلاقیت در موسیقی ایرانی نقشی مؤثر ایفا کرده است.
این کتاب سالهاست که نایاب است. بنا بر درخواست مخاطبان، نسخه‌ی الکترونیکی این کتاب به‌صورت رایگان در دسترس قرار می‌گیرد تا امکان بیشتری برای استفاده‌ی علاقه‌مندان به موسیقی ایرانی فراهم گردد.
داریوش طلائی

بعد از سال‌ها کوشش (تلمذ و تأمل) درزمینهٔ موسیقی ایرانی و اجرا و تجزیه‌وتحلیل این موسیقی و اندازه‌گیری فواصل آن به این نتیجه رسیده‌ام که تمامی مُد های موسیقی ایرانی فقط از چهار نوع دانگ ساخته‌شده است. این چهار دانگ اصلی عبارت‌اند از چهار‌گاه ، شور ، ماهور و دشتی. این دانگ‌ها در اولین پوزیسیون یک ساز زهی (به صورتی که در نمودار زیر نشان داده‌شده است) نواخته می‌شوند ولی وقتی به پوزیسیون‌های دیگر انتقال می‌یابند در اثر تلاقی باهم ناگزیر بعضی از فواصل آن در حدودی که پرده‌های ثابت به آن تحمیل می‌کنند، تغییر مختصری می‌پذیرند که این تغییر را «تعدیل» می‌نامیم.

می‌دانیم که مشکل اساسی موسیقی ما محدود بودن دامنه‌ی خلاقیت آن است. مهم‌ترین علت این محدودیت بدون تردید، فقدان یک تئوری مدون بر مبنای موسیقی سنتی ما است. روش سنتی آموزش موسیقی روشی است که در آن هدف اصلی، حفظ کردن تعداد زیادی ملودی است، روشی که با ایجاد قالب‌های ذهنی در هنرجو (یعنی حفظ کردن گوشه و قطعات سنتی به‌عنوان ملودی‌های الگو و اتکای صرف به آن‌ها برای شناخت موسیقی) پویایی و قدرت تحلیل را در او بسیار محدود کرده و دامنه‌ی آفرینش او را منحصر به محدوده‌ای بسته می‌کند.

بخشی از مقدمه‌ی کتاب نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی نوشته‌ی داریوش طلایی

نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به ناوبریپرش به جستجو

نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی

نویسنده داریوش طلایی
ناشر ماهور
محل نشر تهران
تاریخ نشر ۱۳۷۲
تعداد صفحات ۵۵
موضوع تئوری موسیقی، ردیف موسیقی ایرانی

نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی کتابی است از داریوش طلایی که به تحلیل ردیف موسیقی ایرانی از دیدگاه مُدال می‌پردازد.

نویسنده

داریوش طلایی، نوازندهٔ تار و سه‌تار و نظریه‌پرداز در زمینهٔ موسیقی سنتی ایرانی است. او که از هنرمندان سرشناس در حوزهٔ موسیقی ایرانی دانسته می‌شود، استاد موسیقی در پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.[۱] طلایی پس از انقلاب، ایران را به مقصد ایالات متحده ترک کرد و مدتی در دانشگاه واشینگتن در شهر سیاتل به تحقیق پرداخت. او کتاب نگرشی نو را در همین دوره نوشت و پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۳۷۲ به فارسی و انگلیسی به چاپ رساند.[۲] همزمان با نگارش کتاب، طلایی همچنین ردیف موسیقی ایرانی را به طور کامل با سه‌تار ضبط کرد.[۳]

محتوا

این کتاب ابتدا با تعریف مفاهیمی نظیر ردیف و مد آغاز می‌شود و سپس به ویژگی‌های ملودی در موسیقی ایرانی می‌پردازد. در ادامه موضوع اصلی کتاب که معرفی واحدهای سازندهٔ سیستم مدال موسیقی ایرانی هستند مطرح می‌شوند. در انتها، ساختار دستگاه‌ها و آوازها با استفاده از این واحدهای سازنده و به صورت نمودارهایی شرح داده شده‌است.[۴]

نقد

یکی از دیدگاه‌های طلایی که در این کتاب نیز منعکس شده و مورد توجه منتقدان هم قرار گرفته، شناسایی چهار دانگ اصلی است که با آن می‌توان تمام دستگاه‌های موسیقی ایرانی را ایجاد کرد.[۵] این تئوری را طلایی ابتدا در کتاب نگرشی نو مطرح کرد و بعداً در کتاب تحلیل ردیف به کامل رسانید.[۶] علی‌اکبر شکارچی از این نظریه به عنوان «دربی جدید برای فهم تئوری موسیقی دستگاهی» یاد می‌کند.[۷]

منابع
↑ «کتاب «تحلیل ردیف» استاد پردیس هنرهای زیبا کتاب برتر سال شد». دانشگاه تهران. بازبینی‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۸.
↑ «داریوش طلایی:موسیقی ایرانی نیاز به خوانشی جدید دارد». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳ خرداد ۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۸.
↑ «روشی نوین برای آموزش موسیقی ایرانی در گفتگو با داریوش طلایی». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۲۴ بهمن ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۸.
↑ «نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی – داریوش طلایی». موسیقی ایران. بازبینی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۸.
↑ طلایی، داریوش. تحلیل ردیف. تهران: نشر نی، ۱۳۹۴. صفحهٔ ۱۴.شابک ‎۹۷۸-۰-۸۰۲۶۰۵-۰۲-۲.
↑ طلایی، داریوش. نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی. تهران: مؤسسه فرهنگی و هنری ماهور، ۱۳۷۲. صفحه ‎۲۲–۲۳. شابک ‎۹۶۴-۸۱۰۵-۳۸-۳.
↑ شکارچی، علی‌اکبر. «سروی بلند در عرصه تئوری موسیقی ایران». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱ اسفند ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۷.

کتاب آواز داریوش طلایی

کتاب آواز داریوش طلایی

کتاب آواز داریوش طلایی انتشارات نی
کتاب رمزگشایی آواز ایرانی براساس ردیف عبدالله دوامی
فهرست:
جایگاه دستگاه و ردیف درآواز
شکل گیری ردیف آوازی
دلایل انتخاب ردیف دوامی
رمز گشایی ازآواز ایرانی
تابلوی علائم
واحد های زمانی
کششش صداها
علائم اجرائی
واحدهای زمانی
نفس سکوت سکون
غلت
اشاره ها
مقطوع ها
مقطوع ناقص
لغزش ها
موج
نقطه تانی
شناخت عناصر آواز ایرانی به صورت عملی
آستانه صدا
فواصل
غلت تکی
غلت دوتایی
غلت سه تایی
غلت متوالی
اشاره
لغزش
ترکیب ها
واژه های مکمل
کرشمه
درآمد رهاوی
سلمک
قرچه
رضوی
عزال و حسینی
دوبیتی
زیرکش سلمک
کتاب آواز پروژه‌ای است که به آواز ایرانی اختصاص دارد و جلد اول آن را با عنوان رمزگشایی آواز ایرانی پیش رو دارید. مجلدات بعدی این کتاب به جوانب دیگر آواز، از جمله سبک‌شناسی آواز ایرانی، خواهد پرداخت.
با این‌که آواز مهم‌ترین بخش موسیقی ایرانی را تشکیل می‌دهد، به امر آموزش آن، در مقایسه با سازها، بسیار کم‌توجهی شده است. کتاب رمزگشایی آواز ایرانی به قصد بنیانگذاری علم شناخت آواز به نام آوازشناسی و سپس آموزش آن به روش علمی، عملی (متدیک)، و آکادمیک تألیف شده است.
شابک978-964-185-636-8

کتاب ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی داریوش طلایی

کتاب ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی داریوش طلایی

کتاب ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی داریوش طلایی نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی انتشارات نی
اعداد صفحات: ۲۹۸
شابک: 978-964-185-595-8
نوبت چاپ: ۱
قطع: رحلی
جلد: گالینگور
از زمان ورود روش نت‌نویسی غربی به ایران و استفاده از آن برای مکتوب‌کردن موسیقی ایرانی، مراحل مختلفی طی شده است تا پذیرفتن و درک این‌که نت‌نویسی و قواعد آن، قوانین آسمانی و ابدی نیستند، بلکه سیستمی برای نوشتن تفکرات موسیقایی و فنون نوازندگی با هدف ثبت و انتقال آن‌ها هستند. این کتاب به روش نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی نوشته شده است؛ همان روشی که سال‌ها پیش توسط مؤلف ابداع و برای نگارش ردیف میرزا عبدالله به کار گرفته شد. در نگارش این ردیف از لحاظ ترتیب و نظم گوشه‌ها و جملات و حالت‌ها و زمانبندی‌ها و انگشت‌گذاری‌ها و مضراب‌گذاری‌ها و بسیاری نکات ظریف در تزیینات و غیره، به‌طور اخص، از چهار منبع استفاده شده است: آموخته‌های مؤلف از آموزش مستقیم از استاد شهنازی، نوار به‌جامانده از اجرای استاد شهنازی از این ردیف، نت‌نویسی حبیب‌الله صالحی،‌ و نت‌نویسی فرهاد ارژنگی.
علی‌اکبر شهنازی ضمن‌آن‌که سنت پدر را در حفظ و تداوم میراث شفاهی موسیقی ایرانی و آموزش سینه‌به‌سینه‌ی ردیف ادامه داد، رپرتوار آموزشی‌اش را همگام با تحولات روز به‌سوی مدرنیته و با حفظ خصوصیات اصیل موسیقی ایرانی روزآمد ساخت. او این رپرتوار جدید را در مقابل ردیف پدرش ــ که به آن ردیف کلاسیک می‌گفت ــ «ردیف دوره‌ی عالی» نامید. در این ردیف، قطعات ضربی ــ در واقع نوع جدید چهارمضراب ــ بیشتر شده و آن را از دیگر ردیف‌ها متنوع‌تر ساخته است. در بخش‌های آوازی ردیف عالی نیز گوشه‌های اصلی یا شاه‌گوشه‌ها انتخاب شده و گه‌گاه به گوشه‌هایی با تم ملودیک یا وزن عروضی مشخص اشاره می‌شود.