نت تار ایرانی ۱۲ بیستون علی قمصری

توضیحات

‎ نت تار ایرانی ۱۲ بیستون علی قمصری ⁨

نت تار ایرانی ۱۲ بیستون علی قمصری براساس آئین مستان سید خلیل عالی‌نژاد آوانگاری نیما فریدونی⁩

Ali Ghamsari – Iranian Tar (episode 12 : Behistun) | علی قمصری – تار ایرانی؛ قسمت دوازدهم (بیستون)

اجرای علی قمصری در بیستون

مقدمه

علی قمصری در هنگام نشر این اثر این گونه نوشته است:
تار ایرانی ۱۲ (بیستون)

در بیستون اثری از استاد سیدخلیل عالی نژاد (متولد شهر صحنه) را در جایی نواختم که یکی از زیباترین منظومه های ایران (خسرو و شیرین نظامی) به آن مربوط است.

بر اساس آن افسانه خسروپرویز به فرهاد دستور می‌دهد که دور کوه بیستون را برش بزند تا به آب برسد و اگر موفق شد می‌تواند با شیرین ازدواج کند.

پس از سال‌ها و حذف نیمی از کوه، آب پیدا می‌شود و در این بین خسرو به فرهاد خبر می‌دهد که شیرین فوت کرده‌است. فرهاد از جا در می‌رود و تبر را به بالا می‌اندازد و در اثر ضربه تبر در جا می‌میرد.

استاد عالی نژاد ، مردی که ققنوس شد ، تنها یک هنرمند نبود.

استاد سید خلیل عالی نژاد چهره بی ادعا و بی‌همتای تاریخ معاصر ایران در زمینه عرفان، سلوک، شناخت موسیقی غنی ایرانی و تنبور نوازی است که با صدایی شگفت انگیز و عارفانه‌اش روح و روان هر انسانی را دگرگون می‌کرد.

ایشان در 27 آبان 1380 دور از میهن در شهر گوتنبرگ سوئد در کلاس درس تنبور به قتل رسیدند وخانه و جسمشان را افراد ناشناس به آتش کشیدند.

بیستون (بغ+ستان) به معنای جایگاه خدایان ، بدون شک یکی از مهم‌ترین نقاط در کره ی زمین است که تقریبا در هر دوره ای از تاریخ بنا و اثر مهمی درآن به یادگار مانده.

پیشاتاریخ : غارهای شکارچیان و مرخل / مادها : نیایشگاه مادی/ هخامنشیان: سنگ نبشته ی بیستون (بزرگترین سنگ نبشته ی جهان) / سلوکیان: پیکره ی هرکول/

اشکانیان: سنگ بلاش و سنگ نگاره ی گودرز/ ساسانیان: فرهادتراش و کاخ بیستون/ ایلخانان: کاروانسرای ایلخانی/ صفویه : کتیبه ی شیخ علی خان زنگنه

چالش آوانگاری

یک ماه از پیشنهاد حسن فوزی‌زاده برای آوانگاری این اثر زیبا گذشت و شادم که توانستم آن را برای نوروز ۱۴۰۱ خورشیدی آماده کنم.

این اثر که از شاهکارهای سید خلیل عالی‌نژاد است به زیبایی توسط علی قمصری تنظیم و در بیستون اجرا شده است.

او که در این اجرا توانسته تکنیک‌های سه ساز هم ریشه را (تنبور، تار و گیتار) کنار هم جمع کند، برداشتی بسیار هنری و حرفه‌ای با درک عمیق شعر و تصنیف به یادگار گذاشته‌است.

تکنیک راسگوادو از گیتار فلامنکو ما را به یاد شُرها در تنبور می‌اندازد و پنجه‌کاری‌های تنبوری ما را به فضای حرکات دست چپ با تک‌مضراب‌ها در گیتار حرکت می‌دهد.

نوشتن همه این مطالب با خط نت کاری پر چالش به نظر می‌رسید، اما تلاش کردم بی‌آنکه برگه نت خیلی خیلی شلوغ شود تمام چیزهایی که می‌شنوم را به نگارش در بیاورم.

امید که به این هدف نزدیک شده باشم.

آماده‌سازی فیلم آموزشی این اثر اگر چه کمتر از یک هفته کاری تا پایان اسفند برای آن فرصت هست، آخرین دغدغه من در ۱۴۰۰ است.

سالی که با یک جنگ خونین، که لگه ننگ دیگری برای زمین است به پایان می‌رسد.

وصیت‌های حافظ بزرگ در این شعر با تلفیق موسیقی سید خلیل و اجرای جاودانه علی قمصری در بیستون،

برای من نوید زندگی خوب و امیدی است که برای به دست آوردنش همیشه می‌کوشم.

نوروز را پیشاپیش به این بزرگان و همه دوستداران فرهنگ ایرانی شادباش می‌گویم.
نیما فریدونی
۱۸ اسفند ۱۴۰۰ خورشیدی
تهران

اجرای علی قمصری در بیستون

قمصری، اثری از استاد سید خلیل عالی‌نژاد (اهل صحنه) را در بیستون اجرا کرده است؛ جایی که افسانه‌ی خسرو و شیرین به آن پیوند دارد.

سید خلیل عالی‌نژاد، نه فقط یک موسیقی‌دان، بلکه عارفی وارسته و یکی از برجسته‌ترین هنرمندان موسیقی عرفانی ایران بود.

او در ۲۷ آبان ۱۳۸۰، در گوتنبرگ سوئد به قتل رسید و خانه‌اش به آتش کشیده شد.

اهمیت تاریخی بیستون

بیستون (بغ + ستان = جایگاه خدایان)، یکی از مهم‌ترین مناطق تاریخی جهان است که آثار متعددی از دوران مختلف در آن به جا مانده است:

• پیشاتاریخ: غارهای شکارچیان و مرخل
• مادها: نیایشگاه مادی
• هخامنشیان: کتیبه بیستون (بزرگ‌ترین سنگ‌نوشته جهان)
• سلوکیان: پیکره هرکول
• اشکانیان: سنگ‌نگاره‌های بلاش و گودرز
• ساسانیان: فرهادتراش و کاخ بیستون
• ایلخانان: کاروانسرای ایلخانی
• صفویه: کتیبه شیخ علی‌خان زنگنه

شعر اجرا شده

این اثر با شعری منتسب به حافظ همراه شده است:

من ار زآن که گردم به مستی هلاک
به آیین مستان بریدم به خاک
به تابوتی از چوب تاکم کنید
به راه خرابات خاکم کنید
به آب خرابات غسلم دهید

پس آنگاه بر دوش مستم نهید
مریزید بر گور من جز شراب
میارید در ماتمم جز رباب

ولیکن به شرطی که در مرگ من
بنالد به جز مطرب و چنگ زن
تو خود حافظا سر ز مستی متاب
که سلطان نخواهد خراج از خراب

این شعر در سفینه حافظ (به کوشش سرتیپ مسعود جنتی عطایی) ثبت شده، اما لحن و سبک آن نشان می‌دهد که احتمالاً از حافظ نیست.

نتیجه‌گیری

اجرای قمصری در بیستون، تلفیقی از شعر، موسیقی و تاریخ را به نمایش گذاشته و روح عرفان ایرانی را زنده کرده است.